21.11.2014 Views

full text - Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

full text - Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

full text - Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Związki między próbami siłowo-szybkościowymi o odmiennej strukturze ruchu. Epilog<br />

Results. In both student groups the correlations between the throws results and the body built traits increase<br />

as lighter equipment was used. In women, the time of over bar jumps was independent on somatic features as<br />

well as the results of ball throws. It practically excluded this group from the further analysis. However, in men<br />

a significant correlation coefficient between 304 g ball throw and over bar jumps time made possible a calculation<br />

of the speed-strength index. Motor index being the ratio of the distance of 304 g ball throw and the result of 1<br />

kg ball throw was found to be the most diagnostic. Its discriminant value distinctly appears when one considers<br />

the jumps time performed by students with extreme index values.<br />

In children group, correlation calculations in boys show to some extend an analogy of relations to these observed<br />

in students, despite a different kind of trials and the manner of performance. Relatively small diagnostic<br />

value of the speed-strength indices can be explained by different ways of performing the throws of more heavy<br />

balls and by placing in the index numerator the lightest 32 g ball, while correlations for somewhat heavier balls<br />

showed the possibility of more accurate evaluation.<br />

The second task was consideration of reasonableness of application of the “complex” (“hybrid”) motor ability<br />

term in relation to the speed. Following the many reports, mainly by Szopa, Młynarski. Raczek and others, and<br />

first of all by Matviejev and Zaciorski it was recognized that the four motor abilities have be described only by<br />

one term, and the so called Ważny’s regular pyramid, formulated by him in seventies years of last century, may<br />

be taken as the most simple and logical model of relationships between them.<br />

Conclusions. An applied way of the speed ability evaluation considering throws needs however a further<br />

study. Nevertheless, in the future it may be useful in practice provided that the balls were adequately chosen in<br />

accordance with the strength and speed characteristic for a motor activity. The light balls throws themselves as<br />

well as speed-strength indices with the use of heavy balls can be considered as a tool in the speed evaluation.<br />

The estimation of the speed abilities by use of sprint runs and jumps – the typical speed-strength trials seem to<br />

be not very apt as regards their content-relation. In addition, the movement frequency presents a measurement<br />

doubtful with regard to aptness of evaluation. Qualification “complex” or “hybrid” applied to all abilities haven’t<br />

to treat exclusively the speed. The regular pyramid by Ważny may be considered success<strong>full</strong>y as the simplest,<br />

logical model of cooperation of all motor abilities.<br />

Wstęp<br />

W poprzedzających Epilog trzech częściach tej publikacji<br />

[1–3] przeprowadzono analizę związków podstawowych<br />

prób siłowo-szybkościowych, które służą do<br />

oceny sprawności motorycznej. Rezultatem refleksji<br />

po napisaniu tego tryptyku było odczucie autorów, że<br />

w sposób niewystarczający omówili oni znaczenie szybkości<br />

w rzutach, wynikające z zastosowania w pomiarach<br />

wyjściowych zbyt mało różniących się ciężarem<br />

piłek. Dla tego typu badań istotne będą sugestie Farfela<br />

[4]. Zdaniem tego autora wykorzystanie pomiaru czasu<br />

ruchu wykonanego przy małym oporze mogłoby być pożyteczne<br />

dla charakterystyki szybkości. Również w tym<br />

celu mogą być wykorzystane ruchy z zewnętrznym oporem,<br />

co przede wszystkim dotyczy rzutów lekkimi przedmiotami.<br />

Farfel [4] przytacza spostrzeżenia Gonczarowa<br />

o zachowaniu motorycznym uczniów w różnym wieku,<br />

które potwierdzają, iż szybkość skurczu mięśni nie zależy<br />

od ich grubości. Maksymalną prędkość pojedynczego<br />

ruchu autor ten stwierdził u chłopców w wieku<br />

14–15 lat, podczas gdy ich starsi koledzy siedemnasto-,<br />

osiemnastoletni, posiadający większą grubość mięśni,<br />

nie mogli takiej szybkości ruchu rozwinąć. O słuszności<br />

tych obserwacji świadczą ogólnie znane, zdumiewające<br />

zdolności, jakie posiadają w rzucaniu kamieniami dzieci<br />

w wieku 12–13 lat.<br />

Większe rozmiary ciała osób dorosłych również<br />

wywierają wpływ na ćwiczenia szybkościowo-siłowe.<br />

Wyniki badań Tumanâna i Szanenkowa [5] świadczą,<br />

iż atleci o silnej budowie ciała wolniej wykonują pojedyncze<br />

ruchy nieobciążoną kończyną lub z niewielkimi<br />

jej obciążeniami. W miarę zwiększania wielkości<br />

obciążenia wpływ cech somatycznych na prędkość<br />

ruchu ręki zmniejsza się. Współzależność wskaźnika<br />

siły z czasem ruchu wzrasta w miarę zwiększania zewnętrznego<br />

oporu. Siemionow [6], omawiając metodykę<br />

rozwoju i kontroli zdolności motorycznych człowieka,<br />

dla sprawdzenia szybkości podobnie jak Farfel [4]<br />

zaleca pomiar odległości w rzutach lekkim sprzętem.<br />

Matwiejew i Zaciorski [7], dążąc do określenia zależności<br />

w rzutach między ciężarem sprzętu a odległością<br />

jego lotu, przeprowadzili pomiary rzutów dwunastu kulami<br />

o ciężarze od 80 g do 7,257 kg. Uzyskane związki<br />

potwierdziły wyniki wstępnych badań laboratoryjnych<br />

z wyjątkiem rzutów kulami lżejszymi niż 150 g, w których<br />

zmniejszenie ciężaru sprzętu obniżyło rezultat.<br />

Ten fakt ukazał niemożność apriorycznego uogólnienia<br />

zależności uzyskanych w ruchach jednostawowych<br />

na całościowe akty ruchowe. Za najbardziej prawdopodobną<br />

przyczynę pogorszenia wyników autorzy<br />

uznają po pierwsze prawidłowość, zgodnie z którą niewielki<br />

ciężar nie wywołuje należytych doznań mięśniowych,<br />

pozwalających kolejno włączać do pracy mięśnie<br />

– 99 –

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!