full text - Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie
full text - Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie
full text - Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Związki między próbami siłowo-szybkościowymi o odmiennej strukturze ruchu. Epilog<br />
Results. In both student groups the correlations between the throws results and the body built traits increase<br />
as lighter equipment was used. In women, the time of over bar jumps was independent on somatic features as<br />
well as the results of ball throws. It practically excluded this group from the further analysis. However, in men<br />
a significant correlation coefficient between 304 g ball throw and over bar jumps time made possible a calculation<br />
of the speed-strength index. Motor index being the ratio of the distance of 304 g ball throw and the result of 1<br />
kg ball throw was found to be the most diagnostic. Its discriminant value distinctly appears when one considers<br />
the jumps time performed by students with extreme index values.<br />
In children group, correlation calculations in boys show to some extend an analogy of relations to these observed<br />
in students, despite a different kind of trials and the manner of performance. Relatively small diagnostic<br />
value of the speed-strength indices can be explained by different ways of performing the throws of more heavy<br />
balls and by placing in the index numerator the lightest 32 g ball, while correlations for somewhat heavier balls<br />
showed the possibility of more accurate evaluation.<br />
The second task was consideration of reasonableness of application of the “complex” (“hybrid”) motor ability<br />
term in relation to the speed. Following the many reports, mainly by Szopa, Młynarski. Raczek and others, and<br />
first of all by Matviejev and Zaciorski it was recognized that the four motor abilities have be described only by<br />
one term, and the so called Ważny’s regular pyramid, formulated by him in seventies years of last century, may<br />
be taken as the most simple and logical model of relationships between them.<br />
Conclusions. An applied way of the speed ability evaluation considering throws needs however a further<br />
study. Nevertheless, in the future it may be useful in practice provided that the balls were adequately chosen in<br />
accordance with the strength and speed characteristic for a motor activity. The light balls throws themselves as<br />
well as speed-strength indices with the use of heavy balls can be considered as a tool in the speed evaluation.<br />
The estimation of the speed abilities by use of sprint runs and jumps – the typical speed-strength trials seem to<br />
be not very apt as regards their content-relation. In addition, the movement frequency presents a measurement<br />
doubtful with regard to aptness of evaluation. Qualification “complex” or “hybrid” applied to all abilities haven’t<br />
to treat exclusively the speed. The regular pyramid by Ważny may be considered success<strong>full</strong>y as the simplest,<br />
logical model of cooperation of all motor abilities.<br />
Wstęp<br />
W poprzedzających Epilog trzech częściach tej publikacji<br />
[1–3] przeprowadzono analizę związków podstawowych<br />
prób siłowo-szybkościowych, które służą do<br />
oceny sprawności motorycznej. Rezultatem refleksji<br />
po napisaniu tego tryptyku było odczucie autorów, że<br />
w sposób niewystarczający omówili oni znaczenie szybkości<br />
w rzutach, wynikające z zastosowania w pomiarach<br />
wyjściowych zbyt mało różniących się ciężarem<br />
piłek. Dla tego typu badań istotne będą sugestie Farfela<br />
[4]. Zdaniem tego autora wykorzystanie pomiaru czasu<br />
ruchu wykonanego przy małym oporze mogłoby być pożyteczne<br />
dla charakterystyki szybkości. Również w tym<br />
celu mogą być wykorzystane ruchy z zewnętrznym oporem,<br />
co przede wszystkim dotyczy rzutów lekkimi przedmiotami.<br />
Farfel [4] przytacza spostrzeżenia Gonczarowa<br />
o zachowaniu motorycznym uczniów w różnym wieku,<br />
które potwierdzają, iż szybkość skurczu mięśni nie zależy<br />
od ich grubości. Maksymalną prędkość pojedynczego<br />
ruchu autor ten stwierdził u chłopców w wieku<br />
14–15 lat, podczas gdy ich starsi koledzy siedemnasto-,<br />
osiemnastoletni, posiadający większą grubość mięśni,<br />
nie mogli takiej szybkości ruchu rozwinąć. O słuszności<br />
tych obserwacji świadczą ogólnie znane, zdumiewające<br />
zdolności, jakie posiadają w rzucaniu kamieniami dzieci<br />
w wieku 12–13 lat.<br />
Większe rozmiary ciała osób dorosłych również<br />
wywierają wpływ na ćwiczenia szybkościowo-siłowe.<br />
Wyniki badań Tumanâna i Szanenkowa [5] świadczą,<br />
iż atleci o silnej budowie ciała wolniej wykonują pojedyncze<br />
ruchy nieobciążoną kończyną lub z niewielkimi<br />
jej obciążeniami. W miarę zwiększania wielkości<br />
obciążenia wpływ cech somatycznych na prędkość<br />
ruchu ręki zmniejsza się. Współzależność wskaźnika<br />
siły z czasem ruchu wzrasta w miarę zwiększania zewnętrznego<br />
oporu. Siemionow [6], omawiając metodykę<br />
rozwoju i kontroli zdolności motorycznych człowieka,<br />
dla sprawdzenia szybkości podobnie jak Farfel [4]<br />
zaleca pomiar odległości w rzutach lekkim sprzętem.<br />
Matwiejew i Zaciorski [7], dążąc do określenia zależności<br />
w rzutach między ciężarem sprzętu a odległością<br />
jego lotu, przeprowadzili pomiary rzutów dwunastu kulami<br />
o ciężarze od 80 g do 7,257 kg. Uzyskane związki<br />
potwierdziły wyniki wstępnych badań laboratoryjnych<br />
z wyjątkiem rzutów kulami lżejszymi niż 150 g, w których<br />
zmniejszenie ciężaru sprzętu obniżyło rezultat.<br />
Ten fakt ukazał niemożność apriorycznego uogólnienia<br />
zależności uzyskanych w ruchach jednostawowych<br />
na całościowe akty ruchowe. Za najbardziej prawdopodobną<br />
przyczynę pogorszenia wyników autorzy<br />
uznają po pierwsze prawidłowość, zgodnie z którą niewielki<br />
ciężar nie wywołuje należytych doznań mięśniowych,<br />
pozwalających kolejno włączać do pracy mięśnie<br />
– 99 –