full text - Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

More documents

Recommendations

Info

Helena Elegańczyk-Kot, Barbara Pospieszna, Katarzyna Domaszewska confronted with the current level of psychological and physical health. Only such comprehensive approach to the training control issue can lead to certain results accomplishment. The purpose of the study was to evaluate the aerobic and anaerobic capacity of an Alpine skier during a yearly training cycle. An elite Alpine skier participated in the study. Physical capacity tests were performed during the three phases of a yearly training cycle (introductory, preparatory and starting phase). Oxygen uptake was estimated during the incremental test and the anaerobic physical capacity was evaluated in a 30-second Wingate test. The aerobic capacity decreased slightly at the three training phases. This together with lower VO 2 max in comparison with world class skiers [2] provokes recommendation to put more emphasis on the endurance component of the training in the initial phases of the yearly training cycle. The analysis of the Wingate test results indicates a correct tendency to increase the value of the maximum power as well as times of its achievement and maintenance in subsequent phases. The power decline index was decreasing progressively. The obtained results suggest an appropriate training loads selection, but in order to increase the peak maximum power more repetitive exercises are recommended. Wstęp Badania nad określeniem optymalnego profilu fizjologicznego narciarza alpejczyka zapoczątkowali w latach sześćdziesiątych ubiegłego stulecia naukowcy skandynawscy [1]. Mimo podejmowania licznych prób, nie ustalono dotychczas zestawu najważniejszych parametrów fizjologicznych, które decydowałyby o pełnym sukcesie w tym sporcie [2, 3]. Specyfika narciarstwa alpejskiego wymaga od zawodnika możliwości rozwinięcia znacznej siły mięśniowej z jednoczesnym zachowaniem gibkości, zwinności, a także równowagi i koordynacji ruchowej [4, 5]. Dotychczasowy stan wiedzy pozwala sądzić, że wydolność fizyczna – zarówno tlenowa, jak i beztlenowa – ma dla narciarzy ogromne znaczenie. Dowody na współzależność między wynikiem sportowym a wysokim poziomem wydolności tlenowej zawodników są jednak niejednoznaczne. Sugeruje się, że wysoki poziom VO 2 max jest w większym stopniu wynikiem ogólnego treningu narciarskiego niż bezpośrednim wymogiem tego sportu [6, 7, 2]. Niewątpliwy jest jednak fakt, że wyższa wydolność tlenowa pozwala na lepszą adaptację zawodnika do zmian wysokości, a także szybszą odnowę biologiczną po zakończeniu intensywnego wysiłku narciarskiego [8]. Nie stwierdzono dotąd żadnej specyficzności składu mięśni narciarzy alpejczyków [4]. Wyniki badań biopsyjnych wskazują przeciętnie na około 65% zawartości włókien typu I, w stosunku do około 35% zawartości włókien mięśniowych typu II [9, 10]. Współzależność między składem mięśni narciarzy a ich wynikiem sportowym nie została dotychczas w pełni potwierdzona. Niemniej jednak przeważająca liczba włókien wolnych oraz duże znaczenie metabolizmu aerobowego przemawiają za koniecznością kształtowania wydolności tlenowej tych zawodników [6, 8, 11]. Koszt energetyczny wysiłku startowego w narciarstwie alpejskim różni się w zależności od konkurencji. Wynosi on dla slalomu giganta 120–160% VO 2 max, przekraczając 200% w slalomie. Źródła energetyczne niezbędne do pokrycia zapotrzebowania pochodzą zatem w zdecydowanej większości z metabolizmu beztlenowego. Wyniki badań przeprowadzanych w różnych ośrodkach szkoleniowo-naukowych wskazują na pozytywną korelację wyniku sportowego alpejczyka z poziomem rozwijanej przez niego mocy maksymalnej. Wyniki te potwierdzono zarówno podczas badań laboratoryjnych, jak i terenowych [2, 4, 11, 12, 5]. Odpowiednio dobrane i przeprowadzone w kluczowych momentach cyklu treningowego badania wydolnościowe pozwalają śledzić zmiany poziomu wydolności zawodnika. Wnikliwa analiza otrzymanych wyników, a następnie ich konfrontacja z aktualnym poziomem stanu zdrowia zawodnika umożliwia dobranie stosownych metod i obciążeń treningowych. Stała współpraca zawodnika, fizjologów, trenerów i pozostałych członków zespołu szkoleniowego umożliwia prawidłowy przebieg sterowania treningiem. Wydaje się, że w XXI wieku jedynie takie podejście może prowadzić do osiągnięcia oczekiwanego wyniku sportowego. Celem przeprowadzonych badań była ocena wydolności tlenowej i beztlenowej narciarza zjazdowca w rocznym cyklu treningowym. W niniejszej pracy określono zmiany poziomu wydolności tlenowej i beztlenowej zawodnika w zależności od okresu cyklu treningowego. W trakcie realizowania kolejnych cykli treningowych, a więc wprowadzania kolejnych metod i obciążeń treningowych, zmianom ulega poziom poszczególnych parametrów wydolnościowych. Im bliżej okresu startowego, tym większy jest udział elementów treningu siłowego i koordynacyjnego, dzięki czemu poziom wydolności beztlenowej wzrasta kosztem tlenowej. – 30 –
Analiza zmian poziomu wydolności fizycznej w rocznym cyklu treningowym na przykładzie zawodnika... 1. Metody Badaniom poddano zawodnika uprawiającego narciarstwo zjazdowe klasy mistrzowskiej tej dyscypliny. Przed przystąpieniem do badań zawodnik przedstawił odpowiednie zaświadczenie lekarza sportowego o dobrym ogólnym stanie zdrowia, a projekt badawczy uzyskał akceptację terenowej komisji bioetycznej. W trzech okresach rocznego cyklu treningowego, w celu określenia wydolności fizycznej zawodnika, przeprowadzono testy wysiłkowe. Pierwsze badanie odbyło się w czerwcu (okres wstępny), drugie na początku października (okres przygotowawczy), a trzecie pod koniec marca (po zakończeniu okresu startowego). Analizowane okresy oznaczono odpowiednio jako termin I, II i III. Pułap tlenowy oznaczono podczas testu o wzrastającej intensywności, wykonanego na cykloergometrze rowerowym (Ergoline, Niemcy). Wyjściowe obciążenie 5 watów, zwiększano co 15 sekund o kolejne 5 watów, aż do osiągnięcia przez badanego maksymalnych wartości parametrów krążeniowo-oddechowych. Stały pomiar tętna dokonywany był za pomocą sport testera firmy Polar (Finlandia). Analiza gazów oddechowych przeprowadzana była w sposób ciągły za pomocą stacjonarnego zestawu firmy MedGraphics (USA). Ilości pochłanianego tlenu i wydychanego dwutlenku węgla pozwoliły na obliczenie wartości współczynnika oddechowego (RER), dzięki któremu możliwe było wyznaczenie indywidualnego progu wentylacyjnego (VT). Wydolność beztlenowa oceniona została podczas 30-sekundowego testu Wingate, wykonanego na ergometrze rowerowym (Monark, Szwecja). Każdorazowo test poprzedzony był kilkuminutową rozgrzewką, wykonaną z obciążeniem 25 watów. Podczas próby testowej obciążenie zostało dobrane automatycznie na podstawie wartości parametrów antropometrycznych sportowca. W badaniu tym określono cztery parametry charakteryzujące wydolność anaerobową: moc maksymalną, czas jej uzyskania, czas utrzymania szczytowej mocy, a także procentowy wskaźnik spadku mocy maksymalnej podczas testu (indeks zmęczenia) [13]. 2. Wyniki Charakterystykę cech antropometrycznych badanego zawodnika przedstawiono w tabeli 1. Podczas kolejnych etapów cyklu treningowego zarówno masa ciała narciarza, jak i wskaźnik BMI obniżyły się. Wysokość ciała zawodnika wynosiła 177 cm i nie uległa zmianie w okresie badawczym. W tabeli 2 zebrano wyniki charakteryzujące parametry wydolności tlenowej narciarza. Przedstawiono w niej wartości tętna progowego i maksymalnego oraz pułap tlenowy wyrażony za pomocą wartości względnych i bezwzględnych maksymalnego poboru tlenu. Tętno progowe w pierwszym i trzecim terminie badań było podobne. Najwyższą wartość tego parametru odnotowano w terminie II (okres przygotowawczy). Poziom wydolności tlenowej ulegał obniżeniu w trakcie Tabela 1. Charakterystyka antropometryczna zawodnika Table 1. Anthropometric characteristics of an Alpine skier Parametr I termin II termin III termin Wiek [lata] 22 22 23 Masa ciała [kg] 80,1 78,8 76 BMI [kg/m 2 ] 25,6 25,2 24,3 Tabela 2. Wpływ okresu rocznego cyklu treningowego na parametry wydolności tlenowej Table 2. The yearly training cycle changes in aerobic physical capacity parameters Parametr I termin II termin III termin VO 2 max [l/min] 3,99 3,83 3,18 VO 2 max [ml/kg/min] 49,8 48,6 41,9 HR max [sk/min] 190 196 192 HR VT [sk/min] 162 179 161 – 31 –
Page 1 and 2: KOMITET REHABILITACJI, KULTURY FIZY
Page 3 and 4: ANTROPOMOTORYKA ISSN 1731-0652 KOMI
Page 5 and 6: NR 43 AN TRO PO MO TO RY KA 2008 SP
Page 7 and 8: NR 43 AN TRO PO MO TO RY KA 2008 OD
Page 9: Od Redakcji zjawisk auksologicznych
Page 12 and 13: Informacje dla autorów scripts sub
Page 14 and 15: Information for the Authors Example
Page 17 and 18: NR 43 AN TRO PO MO TO RY KA 2008 CH
Page 19 and 20: Changes of parameters of physical c
Page 21 and 22: Changes of parameters of physical c
Page 23 and 24: NR 43 AN TRO PO MO TO RY KA 2008 OC
Page 25 and 26: Ocena wybranych parametrów równow
Page 27 and 28: Ocena wybranych parametrów równow
Page 29: NR 43 AN TRO PO MO TO RY KA 2008 AN
Page 33: Analiza zmian poziomu wydolności f
Page 36 and 37: Przemysław Bujas, Dariusz Tchórze
Page 43 and 44: NR 43 AN TRO PO MO TO RY KA 2008 EF
Page 45 and 46: Efektywność nauki jazdy na nartac
Page 47 and 48: Efektywność nauki jazdy na nartac
Page 49: Efektywność nauki jazdy na nartac
Page 52 and 53: Piotr Kunysz, Beata Blachura Wstęp
Page 54 and 55: Piotr Kunysz, Beata Blachura Tabela
Page 56 and 57: Piotr Kunysz, Beata Blachura
Page 58 and 59: Piotr Kunysz, Beata Blachura wietrz
Page 60 and 61: Beata Blachura to make progress is
Page 62 and 63: Beata Blachura Tabela 2. Odpowiedzi
Page 64 and 65: Beata Blachura okazał się równie
Page 67 and 68: NR 43 AN TRO PO MO TO RY KA 2008 WZ
Page 69 and 70: Wzajemne relacje pomiędzy równowa
Page 75: Wzajemne relacje pomiędzy równowa
Page 78 and 79: Dariusz Tchórzewski, Przemysław B
Page 80 and 81:
Dariusz Tchórzewski, Przemysław B
Page 82 and 83:
Page 84 and 85:
Page 87 and 88:
NR 43 AN TRO PO MO TO RY KA 2008 R
Page 89 and 90:
Różnice w poziomie sprawności mo
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95:
POLEMIKI I DYSKUSJE DISCUSSIONS
Page 98 and 99:
Adam Haleczko, Leszek Korzewa, Ewa
Page 100 and 101:
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Page 106 and 107:
Page 108 and 109:
Page 110 and 111:
Page 112 and 113:
Page 115 and 116:
NR 43 AN TRO PO MO TO RY KA 2008 S
Page 117 and 118:
Słów kilka o habitualnej aktywno
Page 119 and 120:
NR 43 AN TRO PO MO TO RY KA 2008 KO
Page 121:
Koordynacja ruchowa w badaniach pro
Page 125:
NR 43 AN TRO PO MO TO RY KA 2008 KO
show all

full text - Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?