Nr 270, grudzień 1976 - Znak

STANISlAW VINCENZ - SPOTKANIE Z CHASVDAMIIi zaS ktos lyknie sobie po modlitwie, tak po ludzku, dla pokrzepie...nia si~, troch~ alkoholu albo przepije do d.rugjego "na zd.rowie",to "zly pop~ d" bierze modlitw~ za pr6znll zabaw~ i wi~ce j siQ nillnie zajmuje, ona natomiast radosnie i wolnie wznosi si~ ku g6rze.Dzi~ki tej kontrowersji mozna zrozumie~, ze nie tylko racjonalisci,to jest sofistyczni i surowi talmudzisci, sprzeciwiali si~ chasydyzmowi,lecz takze tak subtelni i wzniosli mistycy jak na przyklad rabinEliasz z Wilna (1720-1797), kt6ry drog~ chasyd6w uwazal zaprzekr~:::enie Kabaly. On tez podpisal apel domagaj/icy si~ oblozeniachasydyzmu kl/itwll. Przedzial pomi~dzy dwoma kierunkami nierzadkodzielil rodziny. Tak na przyklad ojciec dobrodusznego rabina Lajbaz Sasowa, przyjaciela wszelkiego stworzenia, zwierzllt oraz ludzi,populamego nie tylko wsr6d Zyd6w, byl zawzi~tym wrogiem 'Chasydyzmu.Przez dlugie lata gniewal si~ na swojego syna z powodu wybraniaprzezen drogi chasydzkiej, owszem, przygotowal sobie nawetr6zg~, aby go po ojcowsku ukarae. Nazywal si~ rabin Jakubz Brod6w - miejscowose znana jako 'Centrum chasyd6w. Mieli onitam specjalne miejsce zebran, kt6re ironicznie nazywali "KOmOrqchasyd6w".Baal Szem Tow na dwa sposoby unikal przesladowa6 ze strony konserwatyst6w.Przede wszystkim wyjasnial, ze on nie mniej wierzyi wierzyc nakazuje anizeli tradycjonalisci, a nawet w miar~ mozliwosciwi~cej. Nie pozwolil upa§~ ani jednej literze Pisma tw., ani jednemuodziedziczonemu zwYczajowi. A nast~ pnie schodzil z drogi ­w przestrzennym znaczeniu tego slowa - swoim przeciwnikom, usuwajllcsi~ w lasy i poloniny zieml karpackiej, daleko od Brod6w.Zosta1 pustelnikiem. Wraz z zonq pojawial siE: raz tu, raz tam nadrzekami Prutem i Czeremoszem - tu zamieszkal w jakiejs lesnejkarczmie, tam w g6rskiej jaskini. Wymienia siE: kilka miejscowosci;up6r tradycji kaze przypuszczac, ze w niekt6rych z nich, jezeli niewe· wszystkich, rzeczywi§cie przebywal. Mnie samemu znana jestz bezposredniego przekazu miejscowose Jasien6w nad Czarnym Czeremoszem.Niew/itpliwie mozna podniese zarzuty, ze 0 tych miejscowosciachdopiero wtedy zacz~to m6wie, kiedy do g6r doszlo zydowskieosadnictwo, co nasUWilo dos~ p6:!no - nad g6rnym Czeremoszemdopiero w pocz&tkach XIX w. Jednakowoz przekaz huculskichwie~niak6w bez w/itpienia jest starszy i musi si~ opierae na ich a rUena -zydowskiej pami~ci. Tych z dawien dawna tam osiadlych, archaicznychpasterzy ukrainskiego j~zyka, a greckokatolickiego wyznaniaokreslala szczeg61nie ich rodzinna oraz lokalna tradycja; nawetich mityczne opowiesci m6wi/i nade wszystko 0 pasterzach, 0 chlopach,0 przyw6dcach zb6jnik6w w ich ojczystej ziemi. Podobnie i ichniebb zamieszkujll te same postacie. Zapewne trwajll wsr6d huculskichpasterzy zlomki przekazu slowianskiej starozytnosci - na9 - lNAK1693