Nr 270, grudzień 1976 - Znak

SNY BIBllJNEzawsze byla jasna. Sluehali czasami w podziwie, jakby oglqdali sen,ktorego tabula jest prosta, ale sens 'Ciemny i zatarty. J~zyk symboliwymaga klueza, ktorego oni w swojej prostocie nie 'zaWsze umieliodnalezc. Jest to rowniez j~zyk poezji, tak ez~ s to pomawianej 0 niezrozumialosc,i to nie tylko w naszej epoce. Sen ~ przypowiesc ­poe.zja - to trzy rodzaje uksztaltow,ania j~zyka tajemniey, trzy sposdbywtajemniezenia, jak,by trzy propozycje wghldu w samq prawd",. Mogq one takze ludzie lub mogq !bye falszywie odczytywane.D}atego to proroey Starego Test,amentu nieraz ostrzegali przed fal:­szywymi cudotworcami, falszywymi prorokami i tlumaczami snow.(Jeremia'Sz XXIII).Moina zadae oobie pytanie, dlaczego mqdrose tak ez~s to przemawiazagadkami, paradoksami, metaforami? ezy np. metafora potrzebnajest poezji dla samej " pi~knosei"? Mqdrose uzywa j~zykametaforycznego nie dla urody ani dla zaciemnienia sensu, ale po to,aby przekazae zlozonosc i wieloznaeOIlose rzeezywistosci, jej wieloplasz'ezyznowose.Takze i sen przy pomoey swojej symiboliki oznajroia nam 0 tych warstwaeh tresci i znaczen, ktore Sq ukryte przedjeooostronnym widzeniem. Sen - nawet ten najbardziej bezsensownyi poplqtany - wskazuje na istnienie w nas ezlowieka "vewn~trznego, nie zawsze dopuszczanego do glosu, uwi~zionego. \Y snachsymlboliezny·eh zapisanyeh w Biblii zawarte jest przeswiadczenie, zesen jest jakqs wewn~trznq wiedzq, przedwiedzq i doswi'adezeniem.Dwa Sq rodzaje snow biblijnych: sny, w ktorych Bog oznajmiaczlowiekowi swojq wol~ ,albo tez obwieszcza przyszlose oraz snywyplywajqce z wewn~trznej wiedzy samego .czlowieka. Mogq tei:oha te rodzaje snow wyst~powac jedinoc2Jesnie, uzupelniae si~. Mowiesennyeh obraz6w towarzyszywtedy pouezenie Boga.W mitologii starozytnej Greeji Hypnos - brat Thanatosa - bogasm'ierci, zsylal ludziom sny prorocze. To on rozt.aczal przed nimi sennedbrazy. Wiedza STIU przyehodzHa zawsze z zewnqtrz, od b6stw.Rzeezywistose biblijna jest bardziej skomplikowana.Sen jest oznajmieniem Bozym, ale tez ukrytq wiedzq czlowieka.Wyswietla si~ ona w tajemniezym j~zyku obrazow. Budzi l~k, jakwszystko co niezrozumiale. Sam jednak l~k swiadezy, ze nie jest to"sen - mara", leez jakas inna rzeczywistose. Romantyzm dopierow pelni pojql i rozwinql znaczenie mowy snow. Ten wielki luk czasuweale nie jest zbyt wielki. Poezja poinego sredniowieeza i poezjarenesansu holdowala raezej greekiej koncepcji Hypnosa. I dopieroByron oglosil tajemnieze kr61estwo snu w gl~bi ludzkiej duszy. MickiewiczZM, tlumaez byronowskiego Snu pisal w Prologu do III cz~sciDziad6w:"A sen? - ,ach, ten swiat cichy, gluehy, tajemniezy,Zyeie duszy, ezyz nie jest warte badan ludzi1627