Phan Nhật Nam Mùa Hè Đỏ Lửa - Giao cảm

nơi nào đẹp hơn quê hương ta ! Câu nói của cuốn sách thơ ấu được lập lại khôngđịnh trước. Phải, quê hương ta quá đẹp, vẻ đẹp mộc mạc, bình lặng cao cả, quêhương là thiên nhiên cô đọng, quê hương tan biến hòa hợp vào cùng vũ trụ. Núikhông cao, đầm không rộng, nhà mái tranh, con đò nan mảnh mai trôi lững lờ trênsóng nước hiền hòa, khuôn đất nhỏ vàng nhạt, từ trên cao vẫn tưởng được độ cứngvà vẻ bóng bẩy phẳng lặng in từng đường chổi mới quét qua...Quê hương thươngyêu nồng nàn dưới đó, dưới độ cao 100 thước, trên lưng đàn trâu về chuồng, congđôi sừng nghếch khuôn mặt chịu đựng, giương đôi mắt võ vàng nhìn tiếng động trênkhông. Lòng bồi hồi run rẩy như vừa qua khỏi chốn linh thiêng...Bao nhiêu phần đấtcủa quê hương còn đượm vẻ thanh bình này ? Chắc còn rất ít, hay chỉ còn lại trênảnh trên tranh, trong trí tưởng, trong ao ước...Vì khi máy bay vừa đến Huế, nhậnđược lệnh di tản thương binh, phi hành đoàn chỉ kịp và vội miếng cơm, lấy tọa độ bãiđáp và tầng số làm việc, bay liền hướng Hương Điền dọc Phá Tam Giang. Tiểu đoàn6 và 8 Thủy Quân Lục Chiến vừa đụng trận.Trời sập tối, cảnh vật xanh xanh xám xám, chút sương mờ đã dâng lên từ mặtnước. Trực thăng qua La Vân, Hương Cổ, Quảng Điền, những nơi chốn quá quenbiết bao nhiêu lần xuôi ngược trên bờ lúa dọc con sông xanh thẫm lác đác những látre già. Tàu vượt Phá Tam Giang. A! Lại một chốn xưa huyền bí. Phá mông mênh bímật u trầm, phá xôn xao chuyển dịch những lượn sóng xuôi ngược, phá nồng nànsay sưa như tuổi nhỏ khi đọc đến câu ‘’Yêu em anh cũng muốn vô. Sợ truông nhàHồ, sợ Phá Tam Giang’’. Vật biểu lượng ngăn trở tình yêu là đây, tôi nhớ lại đượcnỗi rung động náo nức của tuổi mới lớn...Nhưng bỗng nhiên như luồng sét thật mạnhđánh sát mặt, như kẻ bị phụ tình trong giờ khắc say đắm nhất, tàu đã bỏ mặt nướcxanh để bay lên vùng cát trắng. Tôi lao đao như từ ánh sáng vào bóng tối, tôi tóe lửangộp ngộp hơi thở như gió thổi mạnh đập vào mặt. Nỗi mơ mộng tan vỡ, vỡ bùngkhông còn chút níu kéo. Tôi đang bay trên một quê hương điêu linh, không thể trốnchạy được...Lũy tre xanh, bọt sóng đầm xô đẩy, núi Túy Vân lặng lẽ, mảnh vườn đấtphẳng, nụ cười sáng, bàn tay vẫn trên đồng xanh không có giá trị gì nữa. Quêhương đẹp đó quá ít, quê hương này, quê hương dưới chân, trên cát trắng quêhương trải dài theo biển từ Thế Chí, Đại Lộc qua Mỹ Thủy, Triệu Phong mới thật sựđiển hình cho tàn tạ, tàn tạ tuyệt vọng câm nín của những ‘’ổ’’ nhà nằm rải dài trên30 cây số ngút ngàn lặng lẽ. Ba mươi cây số không nhà, chỉ độc một chuỗi ổ chuộtsùm sụp ép mình trên cát, chơ vơ thụ động dưới mưa bom và đại bác. Tội quá trờiơi, năm xưa 1967, khi qua vùng này đã phải cúi mình xuống làm đôi để nhìn một giađình một mẹ năm con ngồi ôm lấy nhau dưới mái lá như vượn mẹ bồng con ngồi comình nhìn lũ người cay độc...Bao ngày qua, đời sống dưới mái lá đó càng thêm độthê thảm. Không đồng lúa, không nghề chài, họ ăn gì, lấy gì để sống qua hằng hằngtháng ngày tân toan, rồi lại thêm bom rơi đạn rớt, bom đạn không phải chỉ một cơnmột lúc nhưng phủ đầu và ngập mặt. Trước 1967 đến bây giờ là bao lâu ? Còn conngười chăng trên bãi cát trắng dưới những ‘’ổ’’ lá nằm rải rác trên dải quê hươngđiêu tàn đó ? Có đàn lợn đi lang thang trên bờ biển, loài thú tầm thường bình yên,không thích hợp với hùng vĩ của đại dương chạy tán loạn khi nghe động cơ vangnổ...Chữ Gia của tiếng Hán đuọc biểu tượng bởi một mái nhà dưới có chữ Thỉ. Trêngiải đất không nhà này đâu còn nơi nương náu cho loài thú tội nghiệp kia. Ngườisống làm sao được trong tan nát này hả trời ? Câu hỏi buồn cười tội nghiệp vang âmthầm làm nhói cơn đau nhức nhức ở nơi ngực.Không thể gọi là ‘’dãy phố buồn hiu’’ nhưng phải gọi ‘’dãy quê hương thêthảm’’, cũng chưa đủ cho nơi chốn tàn tạ hấp hối này.CHƯƠNG XXII54MÙA HÈ ĐỎ LỬA