pobierz - Nestor - Czasopismo artystyczne
pobierz - Nestor - Czasopismo artystyczne
pobierz - Nestor - Czasopismo artystyczne
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Zapisane poematem Historia obrazu Najświętszej Maryi Panny Sokalskiej<br />
Katarzyna Sobczyk<br />
Jana Stanisława<br />
Jabłonowskiego historia<br />
obrazu Najświętszej Maryi<br />
Panny Sokalskiej<br />
Późnobarokowy pisarz, Jan Stanisław Jabłonowski<br />
jest autorem poematu napisanego na<br />
koronację obrazu maryjnego w miejscowości Sokal.<br />
Został on wydany w 1724 roku i stanowi jedyny<br />
utwór tego typu w religijnej twórczości wojewody<br />
ruskiego.<br />
Wizerunek Matki Boskiej Sokalskiej należał<br />
do najstarszych w Polsce. Przyjmuje się, że obraz<br />
powstał w latach 90. XIV wieku. W tym też czasie<br />
został zawieziony do cerkwi w Sokalu, gdzie zasłynął<br />
wieloma cudami. Przedstawia Matkę Bożą<br />
wraz z Dzieciątkiem Jezus. Graficzne przedstawienie<br />
tych dwóch postaci upodobnia ten obraz<br />
do słynnego obrazu częstochowskiego. Przypomnijmy<br />
najważniejsze wydarzenia z jego historii,<br />
zarówno dawniejsze, jak i późniejsze losy obrazu,<br />
o jakich nie mógł wiedzieć piszący w pierwszej<br />
połowie osiemnastego wieku poeta. Są one ściśle<br />
związane z historią południowo-wschodniej części<br />
Polski.<br />
W 1519 roku tatarski najazd obrócił w perzynę<br />
całe miasto, nie licząc znajdującej się tuż<br />
nad Bugiem drewnianej cerkwi. Jak się okazało,<br />
obraz z tego najazdu przetrwał w nienaruszonym<br />
stanie. Wówczas zbudowano niewielki kościół,<br />
który - dla lepszej ochrony wizerunku - powstał na<br />
niewielkiej wysepce między rzekami Bug i Rata.<br />
I wtedy opiekę nad obrazem przejęli kapłani obrządku<br />
łacińskiego.<br />
W niewielkim kościółku odprawiano dwa lub<br />
trzy nabożeństwa w ciągu roku. Do obrazu przybywali<br />
jednak w dalszym ciągu licznie pielgrzymi<br />
różnych narodowości. Byli to Polacy, Rusini i Ormianie,<br />
którym zawdzięczamy fakt, że obraz przetrwał<br />
okres zaniedbania. W 1598 roku, rezydujący<br />
w Krasnymstawie biskup chełmski Stanisław Gomoliński<br />
podjął starania o uratowanie kościółka. 28<br />
sierpnia 1598 roku wystosował prośbę do bernardynów<br />
o opiekę nad obiektem. Chciał, aby w Sokalu<br />
osiadło przynajmniej dwóch zakonników z klaszto-<br />
ru lwowskiego. W październiku 1599 roku nastąpiło<br />
oficjalne przekazanie świątyni i przyległych do<br />
niej terenów bernardynom. Na wiosnę następnego<br />
roku rozpoczęto restaurację zaniedbanego kościoła.<br />
Szczególnie starannie zajęto się ołtarzem,<br />
na którym znajdował się cudowny wizerunek. Te<br />
doraźne zabiegi nie zaspokoiły wszystkich potrzeb<br />
i już wówczas zaczęto poważnie myśleć o rozbudowie<br />
sanktuarium. Miał powstać nowy, okazały<br />
kościół otoczony solidnym murem warownym. Na<br />
szczęście hojność pątników nie ustawała i prace<br />
nad realizacją tych zamierzeń posuwały się dosyć<br />
szybko. 14 kwietnia 1619 roku konsekrowano<br />
nową świątynię, tego dnia odbyła się intronizacja<br />
obrazu Matki Boskiej Sokalskiej.<br />
Następnym bardzo ważnym wydarzeniem<br />
w życiu tego sanktuarium maryjnego była koronacja<br />
obrazu, która nastąpiła 8 września 1724 roku.<br />
Była to czwarta koronacja obrazu Matki Boskiej na<br />
ziemiach polskich po koronacji wizerunku częstochowskiego,<br />
obrazu Matki Bożej w Nowych Trokach<br />
i w Kodniu. Jednak żadna z tych ceremonii<br />
nie miała tak uroczystego przebiegu jak w Sokalu.<br />
Było to uwieńczenie wielu lat starań o ten akt, poprzedzonych<br />
składaniem zeznań wiernych odnośnie<br />
cudów przed specjalną komisją, jakie nastąpiły<br />
dzięki wstawiennictwu Matki Boskiej w tej miejscowości.<br />
Te świadectwa o łaskach i cudach upoważniły<br />
krasnostawskiego biskupa Aleksandra Fredrę<br />
do wydania dekretu w dniu 7 kwietnia 1723 roku<br />
o uznaniu sokalskiego obrazu za „słynącego łaskami”.<br />
Dekret oraz zeznania licznych wiernych<br />
zostały wysłane do Stolicy Apostolskiej. Do tych<br />
oficjalnych dokumentów biskup Fredro dołączył<br />
specjalną prośbę o pozwolenie na uroczystą koronację<br />
obrazu. Te starania poparł król August II,<br />
który wysłał do papieża Innocentego III specjalny<br />
list w tej sprawie. Wiadomo, że o koronację wizerunku<br />
sokalskiego zabiegali bernardyni oraz rodzina<br />
Potockich. Dzięki tym wszystkim zabiegom<br />
papież Innocenty III podpisał 16 stycznia 1724<br />
roku dekret zezwalający na koronację obrazu. Do<br />
tego pisma zostały dołączone dwie złote korony.<br />
Po otrzymaniu stosownych dokumentów, gwardian<br />
sokalski o. Ignacy Ormowski ustalił datę koronacji<br />
na 8 września 1724 roku. O dokonanie aktu uroczystej<br />
koronacji poproszono arcybiskupa lwow-
Change language