pobierz - Nestor - Czasopismo artystyczne

Recenzja Pokłosie kongresu historyków wsi
Podobnie jak inni wychowankowie domów
dziecka, zdecydował się ich nie opuścić do końca.
Zginął wraz z wychowankami - wywieziony
z getta w wagonie bydlęcym w początkach sierpnia
1942 roku. Dobrowolnie towarzyszył im w drodze
na śmierć w komorze gazowej obozu zagłady
w Treblince.
Tak oto kilkanaście lat temu opisywał to wydarzenie
ich niemy obserwator: Nie chcę być obrazoburcą
ani odbrązawiaczem - ale muszę powiedzieć,
jak to wtedy widziałem. Atmosferę przenikał
jakiś ogromny bezwład, automatyzm, apatia. Nie
było widocznego poruszenia, że to Korczak idzie,
nie było salutowania (jak to niektórzy opisują), na
pewno nie było interwencji posłańców Judenratu
- nikt do Korczaka nie podszedł. Nie było gestów,
nie było śpiewu, nie było dumnie podniesionych
głów, nie pamiętam, czy niósł ktoś sztandar Domu
Sierot, mówią, że tak. Była straszliwa, zmęczona
cisza. Korczak wlókł nogę za nogą, jakiś skurczony,
mamlał coś od czasu do czasu do siebie (...).
Tych paru dorosłych z Domu Sierot, między nimi
Stefa (Wilczyńska), szło obok, jak ja, lub za nim,
dzieci początkowo czwórkami, potem jak popadło,
w pomieszanych szeregach, gęsiego. Któreś
z dzieci trzymało Korczaka za połę, może za rękę,
szły jak w transie. Odprowadziłem ich aż do bramki
Umschlagu... 1
Pamiętnik jest zapisem bezpośrednio poprzedzającym
to wydarzenie.
dr Agnieszka Szykuła-Żygawska
Janusz Korczak, Pamiętnik i inne
pisma z getta, Wydawnictwo W.A.B.,
Warszawa 2012, ss. 300.
1. M. Rudnicki, Ostatnia droga Janusza Korczaka, „Tygodnik
Powszechny” 1988 nr 45.
Artur Borzęcki
Pokłosie kongresu
historyków wsi
W dniach 1-3 września 2010 r. odbył się
w Warszawie IV Kongres Historyków Wsi i Ruchu
Ludowego zorganizowany przez Ludowe Towarzystwo
Naukowo-Kulturalne, Wydział Nauk Humanistycznych
SGGW w Warszawie, Muzeum Historii
Polskiego Ruchu Ludowego oraz Zakład Historii
Ruchu Ludowego. Kongres przebiegał pod hasłem
Chłopi w służbie ojczyzny. W 115. rocznicę powstania
politycznego ruchu ludowego w Polsce. Pokłosiem
tego wielkiego przedsięwzięcia naukowego,
podobnie jak w przypadku poprzednich kongresów,
stała się dwutomowa publikacja zawierająca
referaty wygłaszane podczas trzydniowych obrad.
Tom pierwszy pt. W kręgu historii i tradycji (red.
nauk. Janusz Gmitruk, Arkadiusz Indraszczyk) jest
spojrzeniem na historię wsi i ruchu ludowego. Tom
podzielony jest na trzy bloki tematyczne: „Wieś
i ludowcy do 1939 roku”, „Biografie” oraz „Ruch
ludowy w latach 1944-1989”. Tom drugi pt. Idee,
organizacje, środowisko (red. nauk. Franciszek
Kampka, Stanisław Stępka) zawiera interdyscyplinarne
spojrzenie (historyczne, politologiczne, socjologiczne,
ekonomiczne) na historię najnowszą
oraz współczesność ruchu ludowego. Tom ten,
analogicznie do pierwszego, także podzielony jest
na trzy części, mianowicie: „Idee i myśl”, „Partie
i ruchy chłopskie i ludowe w Polsce i Europie po
1989 r.”, „Środowisko wiejskie we współczesnym
świecie: perspektywy, zagrożenia, szanse”.
Wśród czynnych uczestników kongresu,
a co za tym idzie jednocześnie współautorów publikacji,
znalazło się wielu badaczy dziejów ruchu
ludowego na Lubelszczyźnie, w tym także w różny
sposób związanych z ziemią krasnostawską czy
o niej piszących, jak np. Ewelina Podgajna, Magdalena
Kuranc-Szymczak, Jan Jachymek, Antoni
Mieczkowski, Jacek Romanek, Andrzej Borys czy
Marcin Wichmanowski.
Spośród wszystkich opublikowanych artykułów,
miłośników ziemi krasnostawskiej szczególnie
zainteresować powinny dwa opracowania.
W części biograficznej pierwszego tomu znajdzie-