pobierz - Nestor - Czasopismo artystyczne

Sonet polski Sonet - Stanisław Bojarczuk
[ A D Cs F ]. Oto chłop, piszący językiem literackim,
a ściślej hiperliterackim, inkrustowanym (zdobionym
nagromadzeniem środków artystycznego
wyrazu), pisze gwarą, stylizuje na język wysoki.
Pochodzenie Bojarczuka jest niekwestionowane,
również wykształcenie poety sugerowałoby, iż ma
ograniczone możliwości warsztatowe. Jednakże,
konsekwentna samoedukacja poety spowodowała,
że, czytając syriuszki, odnoszę wrażenie „pozy
na uczoność”. Wrażenie to potęguje specyficzny
język literacki z pewną domieszką ludowości lub
stylizacją na ludowość (cykl Wesele). Na quasi-literacki
charakter poezji Bojarczuka wpływają trzy
czynniki: stworzenie własnej koncepcji ars poeticae,
intertekstualny collage stylów i nawiązań,
oraz szczególny język poetycki, będący kontynuacją
języka poetyckiego Młodej Polski.
Zuzanna Guty
Zuzanna Guty - autorka artykułu
jest studentką literaturoznawstwa
na Katolickim Uniwersytecie
Lubelskim. Niniejsza rozprawa
jest fragmentem jej pracy magisterskiej
„Sonet w polskiej poezji
ludowej XX wieku”, napisanej
pod kierunkiem prof. dr. hab. Andrzeja Tyszczyka.
Do zainteresowań badawczych autorki należą:
ewolucja gatunków literackich (m.in. sonetu) oraz
przenikanie pierwiastków ludowych i wysokoartystycznych
w liryce ludowej.
Stanisław Bojarczuk
Stanisław Bojarczuk
Żal mi. Jesień A
I
Jeszcze ciepło, lecz wietrzyk chłodnawy już wieje.
Przymrozek słońcem w przemian listowia drzew złoci.
Niedługo je zeschłe burza ogołoci.
Badyl zielony dotąd szarzeje, drzewieje.
W przyrodzie jesień, a więc sezon oziębłości.
Wzorem szronu miast rosy głowa ma siwieje,
lecz jakowąś podnietą w przekór jaźń rzeźwieje,
acz nie mam nic z ukojeń od rodzinnych włości.
Rówiennictwo wymarło. Nadchodzi czas na mię.
Żal mi więc, lecz nie tego, co nieuniknione,
„nie uchronisz przed słotą czasu pogodnego”
lecz, że najnowszym prądem pokolenie tknione,
najnowsza generacja w najnowszej ornamie,
nie przynosi mym zdaniem nic uwag godnego.
II
Żal mi też, że przylądek, nadziei wybrzeża,
zamiast, by się przybliżać, maleje w oddali.
Zamiast, by się umniejszać, przybywa skandali.
Gawiedź w pijanym szale nożami się rzeże.
Tu, ówdzie, przesyt tłuszczem babrze się w swej debrze,
narzucając swą modłę, śród wsi i miast zwalisk,
zaś sztuka z płodem piękna, z urodą odalisk,
o rąbek egzystencji swej wstydliwie żebrze.
Żal mi, że się przechwala niedołęstwo w mitrze,
osiadłe mą dziedzinę niebacznie bankruczą…
(Słyszycie, jak żurawie żałośliwie kruczą?)
Zaś odkryć, wynalazków i arcydzieł mistrze,
jak jaskółki w wyraju syte armią muszą,
w prymitywnych warunkach żyją - bo żyć muszą.
Rońsko, 8 XI 1869-1945