Strategische sturing?

Strategische sturing? Implementatiestrategieën van het ministerie van OCW
Tabel 1. Vier implementatiemodellen 1
Proces
Gepland
Hiërarchische Implementatie
Emergent
Decentrale implementatie
Primaat
Top down
Een sturende actor heeft een
plan en dat wordt uitgevoerd
Participatieve implementatie
Een sturende actor stelt kaders
en anderen voeren daarbinnen uit
Interactieve implementatie
Bottom up
Partijen werken met elkaar aan
de uitvoering van een plan
Partijen bepalen met elkaar wat
er moet gebeuren
Omstandigheden
Zoals in het hierna volgende deel zal blijken is de ontwikkeling van de theorie over beleidsimplementatie
er vooral één waarin steeds gezocht wordt naar verdere aansluiting van de strategie
op het proces. Met andere woorden, de specifieke elementen van het implementatieproces
worden steeds verder geïncorporeerd in het denken over implementatiestrategie. De complexiteit
van de arena waarin beleid moet ‘werken’ wordt steeds meer meegenomen in het
denken over de implementatie, waarin in vroege vormen van theorie over implementatie nog
veel meer werd verondersteld dat de arena zich tamelijk vanzelfsprekend aan de theorie zou
aanpassen. Van belang in dit verband is de vraag op welke gronden bepaald wordt hoe complex
het eigenlijk is, het implementeren van beleid in specifieke situaties.
DeLeon & DeLeon (2002) constateren, wanneer zij de balans van de theorieontwikkeling opmaken,
dat de relevante partijen of ‘stakeholders’ samen met de context bepalend zijn voor de
te bepalen strategie en het behalen van beleidssucces. Dat bepaalt dan of een bottom-up benadering
geschikt is, waarbij de veldpartijen het primaat hebben, of dat juist een top-down benadering
geëigend is, waarbij de beleidsbepaler het voortouw neemt. Matland (1995) wijst in dit
verband op twee centrale omgevingsaspecten die van invloed zijn op de manier waarop beleidsimplementatie
gestalte krijgt:
1. De mate waarin beleidsdoelen duidelijk zijn: de doelen kunnen helder zijn of ambigu.
2. De mate waarin partijen het eens zijn: er is sprake van coöperatie of conflict.
Dat is op zijn beurt niet alleen een kwestie van beleidsambities en opgaven, maar ook van
bredere omstandigheden waarin beleidsopgaven worden aangegaan. Het zijn niet alleen de
issues die tellen, maar ook institutionele condities en politieke en maatschappelijke ontwikke-
1 Bron: op basis van onder andere Hoogerwerf (2003); Smith (1973); Sabatier & Mazmanian (1979); Pressman
& Wildasky (1973); O’Toole (2000); Hill & Hupe (2002); DeLeon & DeLeon (2002).
16