Strategische sturing?

Strategische sturing? Implementatiestrategieën van het ministerie van OCW
- Vergeleken met de ambitiescenario’s van de Taakgroep is een lichte verschuiving te zien
van scholen van scenario 1 (Komen & Gaan) naar scenario 2 (Vragen & Aanbieden) en
onderdelen van scenario 3 (Leren & Ervaren). De verschuiving doet zich voor bij scholen
die bij de start van het beleid te boek stonden als voorlopers, middenmoters en achterblijvers.
Sardes noemt op basis van de empirische bevindingen ook enkele aandachtspunten voor het
beleid. Ten eerste wordt het zorgelijk geacht dat het aantal vakleerkrachten voor de kunstvakken
in het primair onderwijs (vanwege financiële oorzaken) sterk is afgenomen. Ten tweede
werd het nog grotendeels ontbreken van een doorlopende leerlijn als zorgelijk ervaren. Er is
weliswaar meer aandacht gekomen voor de doorlopende leerlijn, maar die is nog maar op
weinig plekken gerealiseerd. Ten derde blijkt uit de monitors dat de structurele samenwerking
tussen culturele instellingen en het onderwijs de laatste jaren niet verder groeit. Intensievere
samenwerking tussen scholen en culturele instellingen zou een kwaliteitsimpuls kunnen geven.
De laatste monitor van Sardes concludeert met de opmerking dat wanneer de scholen zich
blijven ontwikkelen in de richting die in gang is gezet, er reden is tot optimisme. Verwacht
werd dat nog meer scholen komen met een visie op cultuureducatie, een cultuurcoördinator en
een geoormerkt budget voor cultuur (opgebouwd uit de extra middelen vanuit de regeling,
eigen middelen en (nieuwe) middelen van de gemeente). Dat kan vervolgens weer bijdragen
aan de opbouw van een doorlopende leerlijn voor cultuureducatie.
Een diepteonderzoek van Bureau Konings Kunst bij veertien basisscholen laat zien dat scholen
het extra geld als een aanleiding zien om kunst- en cultuurdoelen die zij in het verleden
nastreefden weer op te pakken of om ze juist verder te integreren in hun onderwijsvisie. 27 De
onderzochte scholen zochten naar manieren om het geld niet ‘kwijt’ te raken aan eenmalige
projecten. Ze besteedden het aan structurele zaken, zoals het aanstellen van een vakleerkracht
voor kunstvakken of de aanschaf van apparatuur die ingezet wordt bij cultuureducatie. In de
studie wordt een directeur geciteerd: ‘Als je succes wilt, heb je de mogelijkheid om subsidie
aan te vragen.’
Volgens geïnterviewde schooldirecteuren en leraren brengt de regeling weinig extra werk met
zich mee. Die laagdrempeligheid blijkt voor veel scholen een reden om subsidie aan te vragen,
hoewel het uiteindelijke bedrag beperkt is. ‘Het bedrag is genoeg om cultuureducatie
verder in de steigers te zetten’, aldus een van de geïnterviewde schoolleiders. De belangrijkste
motivatie van een schoolteam om cultuur te integreren in de school, is het effect van cultuureducatie
op de leerling. Op basis van interviews met schooldirecties en leraren constateren de
onderzoekers van Konings Kunst: ‘De leden van het schoolteam zien andere capaciteiten en
27 Konings, F.E.M. (2006), Elke school is uniek. Schoolportretten; cultuureducatie in het primair onderwijs,
Rotterdam: Bureau Konings Kunst.
61