Unibertsitateko ikasleen elikadura ohiturak eta bere ... - Euskara
Unibertsitateko ikasleen elikadura ohiturak eta bere ... - Euskara
Unibertsitateko ikasleen elikadura ohiturak eta bere ... - Euskara
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Elikadura <strong>eta</strong> nutrizioa<br />
ekarpen egokiak koloneko minbizia (Kin, 2000; Rubio, 2002; Asano <strong>eta</strong> Mateod,<br />
2005), obesitatea (Koh-Banerjee <strong>eta</strong> lank., 2003; Liu <strong>eta</strong> lank., 2003; Bes-Rastrollo<br />
<strong>eta</strong> lank., 2006) <strong>eta</strong> gaixotasun kardiobaskularrak (Ludwing <strong>eta</strong> lank., 1999; NCEP,<br />
2001; Pereira <strong>eta</strong> lank., 2004) izateko arriskua murrizten duela.<br />
Lipidoak<br />
Gluzidoak bezala, lipidoen funtziorik garrantzitsuena organismoari energia<br />
ematea da. Baina hon<strong>eta</strong>z gain, beste funtzio batzuk ere baditu: bitamina<br />
liposolugarrien zurgak<strong>eta</strong> <strong>eta</strong> garraioa, hormonen sintesia <strong>eta</strong> funtzio plastikoa<br />
(zelulen mintzen osagarri bezala, nerbioak babesteko zorroak...). Elikagai<strong>eta</strong>n<br />
batez ere, hiru lipido mota nagusi topatzen ditugu: triglizeridoak, fosfolipidoak <strong>eta</strong><br />
kolesterola. Hauen egitura kimikoa oso desberdina da. Lipido gehien oinarrizko<br />
osagaiak gantz-azidoak dira <strong>eta</strong> egitura kimikoaren arabera hiru motakoak izan<br />
daitezke: gantz-azido aseak karbono atomoaren lotura guztiak saturatuak (aseak)<br />
dituztenak, monoasegabeak bi karbonoen artean lotura bikoitz bat dutenean <strong>eta</strong><br />
poliasegabeak lotura bikoitz bat baino gehiago dutenean.<br />
Gantz-azido aseak batez ere animalia-jatorriko elikagai<strong>eta</strong>n <strong>eta</strong> produktu<br />
industrial<strong>eta</strong>n aurkitzen dira, gantz-azido monoasegabeen artean garrantzitsuena<br />
oleikoa izango da <strong>eta</strong> hau oliba olioan aurkitzen da <strong>eta</strong> azkenik, gantz-azido<br />
poliasegabeen artean ω-6 (omega-6) <strong>eta</strong> ω-3 (omega-3) taldekoak desberdindu<br />
behar dira. ω-6 taldekoen artean azido linoleikoa garrantzitsuena izango da <strong>eta</strong><br />
gehien bat hazi oliotan aurkitzen da, bestetik ω-3 taldean garrantzitsuena azido<br />
linolenikoa izango da, arrain<strong>eta</strong>n aurkitzen dena.<br />
Proteinak<br />
Proteinak aminoazido katez osaturiko molekula konplexua dira. Aipatutako<br />
funtzio energetikoaz gain, proteinek oinarrizko funtzio plastikoa dute, (gure pisu<br />
lehorraren osagai nagusia); funtzio honek garrantzia handia izango du hazkuntzan<br />
16 Sarrera
Change language