Unibertsitateko ikasleen elikadura ohiturak eta bere ... - Euskara
Unibertsitateko ikasleen elikadura ohiturak eta bere ... - Euskara
Unibertsitateko ikasleen elikadura ohiturak eta bere ... - Euskara
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
1.3. OSASUNA ETA ELIKADURA<br />
1.3.1. ELIKADURA EGUN<br />
Osasuna <strong>eta</strong> <strong>elikadura</strong><br />
Populazio baten <strong>elikadura</strong>-<strong>ohiturak</strong> <strong>bere</strong> osasun egoeraren faktore<br />
mugatzaileak dira (Serra <strong>eta</strong> lank., 2006a). Elikadura osasun egoera egoki bat<br />
izateko gako garrantzitsua da.<br />
Herri garatu<strong>eta</strong>n dagoen elikagaien gehiegikeria ez dator bat hauen erabilera<br />
egoki batekin. Herri aberats<strong>eta</strong>n elikagaia kontsumo-produktu bihurtu da <strong>eta</strong> <strong>bere</strong><br />
erabilera askotan merkatuko interesen menpe geratuko da. Beraz jaten dugun<br />
elikagai baten kantitatea <strong>eta</strong> kalitatea gure bizi-beharrak baldintzatzeaz gain,<br />
gizarte, ekonomia <strong>eta</strong> kultura faktoreek baldintzatuko dute.<br />
Egungo <strong>elikadura</strong>-patroia ez dator bat <strong>elikadura</strong> orekatu <strong>eta</strong> osasuntsuarekin.<br />
Elikadura-patroia azken hamarkad<strong>eta</strong>n eraldak<strong>eta</strong> handia jasan du. Autore batzuk<br />
<strong>elikadura</strong>-ohituren trantsizio bat eman dela diote (Drewnowski <strong>eta</strong> Popkin, 1997;<br />
Moreno <strong>eta</strong> lank., 2002). Espanian egindako ikerlanek zera diote: azken urte<strong>eta</strong>n<br />
gantza, fruta <strong>eta</strong> esnekien kontsumoak gora egin duen bitartean, barazkien<br />
kontsumoa mantendu <strong>eta</strong> zereal <strong>eta</strong> lekaleen kontsumoa jaitsi dela (Serra <strong>eta</strong><br />
lank., 2002a, Moreno <strong>eta</strong> lank., 2002).<br />
Elikadura-patroi hau <strong>elikadura</strong> osasuntsu <strong>eta</strong> orekatu batekin konparatuz gero<br />
(SENC) animalia-jatorriko elikagaien kontsumoa altuegia da <strong>eta</strong> ondorioz di<strong>eta</strong><br />
hiperproteikoa izateaz gain, gantz-azido ase ugari hartzen dira. Aldiz, gluzido<br />
konplexudun elikagai, barazki <strong>eta</strong> fruta gutxiegi kontsumitzen da. (Serra <strong>eta</strong> lank.,<br />
2000c; Serra <strong>eta</strong> Aranc<strong>eta</strong>, 2002b) Komunitateen artean ere desberdintasunak<br />
azaltzen badira ere, di<strong>eta</strong> hauek ekarpen proteiko altua <strong>eta</strong> lipido <strong>eta</strong> gluzidoen<br />
ekarpen energetiko antzekoa izateko joera dute (Aranc<strong>eta</strong> <strong>eta</strong> lank., 1994; Serra<br />
<strong>eta</strong> lank., 1996; Mataix <strong>eta</strong> lank., 1999; Serra <strong>eta</strong> Aranc<strong>eta</strong>, 2000b; Aranc<strong>eta</strong> <strong>eta</strong><br />
lank., 2001; Serra <strong>eta</strong> Aranc<strong>eta</strong>, 2004). Bitaminei dagokienez arriskuko ahoratze<br />
Sarrera 29
Change language