ganZi qarTuli miwisa

saidanac madans iRebdnen. pompeis gaTxrebisas (es qalaqi
ax. w. 79 wels daimarxa vulkan vezuvis amofrqvevis
Semdeg) ipoves tyviis wyalsadeni milebi, sxvadasxva
nakeTobani, agreTve saRebavi – tyviis TeTra.
saqarTveloSi tyviis gamoyeneba eneoliTidan Seim-
Cneva. q. soxumis axlos, eneoliTuri xanis kulturul
fenaSi aRmoCnda tyviis zodebi da tyviis wida.
adre brinjaos xanis sawyis periods ganekuTvneba
tyviis mravali xvia-sakidebi. axalcixis da Sida qarTlis
namosaxlarebidan cnobilia, rom antikuri drois
mcxeTaSi, mSrali wyobiT nageb SenobebSi, saSen qvebs
tyviis gamirebiT amagrebdnen. es ase keTdeboda:
qvaTlilTa qveda, pirvel wyebas Casvamdnen kldeSi
amokveTil fosoebSi, momdevno rigebi ki erTimeoresTan
uwyveti gamirebiT iyo gadabmuli. rkinis kavs orive
mxareze, saTanado badeSi, tyviiT amagrebdnen. ase
saguldagulod nawyob da gamagrebul saZirkvelze da
saerTod, qveda nawilze aliz-aguris zRude-galavnebi,
koSkebi da burjebi amohyavdaT.
Zvel qarTulSi tyvias brpeni an prpeni ewodeboda,
Tumca cnobili iyo misi dRevandeli saxelwodebac
(`gastexs qvasaca magarsa grdemli tyviisa lbilisa~ - S.
rusTaveli).
1555wlis sigelSi vkiTxulobT: `ese eklesiai axlad
aRvaSenebine da tyviiTa gadavabunive, rame Tu zed tyvia
ar iyo da wyali STadiodao~. aq laparakia SenobaTa
gadaxurvis ZvelTaZvel wesze, roca gadaxurva qvis
fiqlebiT warmoebda da wyalJonadobis Tavidan
asacileblad filebs Soris tyvias asxamdnen (aseTi
magaliTebi aqvs motanili d. mSvenieraZes `teqnikis
leqsikur masalebSi~. gv. 60).
29