Download het volledig rapport - KCE

20 Osteopathie en Chiropraxie KCE Reports 148
2.1.2.3 Hoofdpijn
Kernboodschappen
• Er is alleen preliminair, en in het geval van cervicogene hoofdpijn, bewijs van
matige kwaliteit (gebaseerd op één enkele studie) dat verschillende vormen
van manuele therapie, spinale manipulaties en mobilisaties een effect
hebben op de verschillende vormen van hoofdpijn.
• Er is geen bewijs dat de ene vorm van manuele therapie beter is dan de
andere.
Bewijsvoering
De conclusies zijn gebaseerd op 3 reviews, de voornaamste is die van Bronfort et al, 36
aangevuld met Lenssinck 37 , die alleen spanningshoofdpijn behandelt en Astin & Ernst 38 .
Alle 3 reviewers beschouwden de studies als te heterogeen voor een pooling. De
studies mengden manuele therapieën door verschillende types uitvoerders. We
presenteren eerst de bevindingen van Bronfort et al en vergelijken daarna met de
andere reviews.
Bronfort baseerde zich voor het niveau van bewijs op de criteria van de US Agency for
Health Care Policy and Research. Het systeem is vergelijkbaar met het GRADE systeem
om het niveau van bewijs te bepalen en staat beschreven in de bijlage. Dit systeem
maakt onderscheid tussen sterk, matig, beperkt en preliminair bewijs en onderscheid 3
grote klasses hoofdpijn: migraine, spanningshoofdpijn en cervicogene hoofdpijn. Een
effect size (SMD) van 0.4 werd hier door Bronfort als klinisch significant beschouwd. De
studies zijn van lage kwaliteit, effect werd in de studies gemeten met een of andere
vorm van hoofdpijnindex, maar omwille van de heterogeniteit van de schalen werden
effect sizes werden uitgedrukt als SMD, validiteitsscores van de studies en effect sizes
staan in evidentietabellen in bijlage.
Hoofdpijn van het type “migraine” (Bronfort et al, 36 )
Er is preliminair bewijs dat spinale manipulatietherapie (SMT) een gelijkaardig effect
heeft als amytryptiline (een antidepressivum), alleen op de hoofdpijn index op 8 weken
en bewijs van matige kwaliteit op 4 weken. Er is preliminair bewijs dat SMT en
amytriptiline een gelijkaardig effect hebben op medicijngebruik, gebaseerd op één RCT.
Er is preliminair bewijs dat SMT met amytryptiline, in het beste geval, een gelijkaardig
effect hebben op de hoofdpijn index en op medicijngebruik, gebaseerd op een RCT.
Er is preliminair bewijs dat SMT superieur is aan mobilisaties voor pijn en gelijkaardig
voor frequentie, functieverlies en duur van de hoofdpijn, gebaseerd op 1 RCT.
Er is beperkt bewijs dat SMT, in het beste geval, gelijkaardig is aan sham therapie voor
de intensiteit van de hoofdpijn en beperkt bewijs dat SMT superieur is aan sham therapy
wat betreft frequentie, functieverlies en duur van de hoofdpijn, gebaseerd op 1 RCT.
Spanningshoofdpijn (Bronfort et al, 36 )
Er is bewijs van matige kwaliteit dat SMT inferieur is aan amitryptiline voor de intensiteit
van de hoofdpijn op 6 weken en preliminair bewijs dat beiden een gelijkaardig effect
hebben op frequentie van de hoofdpijn en het medicijngebruik, gebaseerd op 1 RCT.
Er is beperkt bewijs dat SMT superieur is aan geen behandeling voor onmiddellijke
pijnreductie, gebaseerd op 1 RCT.
Er is bewijs van matige kwaliteit dat SMT samen met massage, in het beste geval, een
gelijkaardig effect hebben als placebo en massage voor intensiteit van de hoofdpijn in de
periode van 1 tot 4 weken. Preliminair bewijs toont aan dat de combinatie SMT en
massage inferieur is aan sham therapie samen met massage na 3 maanden. Ook voor
duur en gebruik van medicijnen is er preliminair bewijs dat ze een gelijkaardig effect
hebben.