Download het volledig rapport - KCE

26 Osteopathie en Chiropraxie KCE Reports 148
2.1.4 Conclusie & Algemene Discussie
2.1.4.1 Voornaamste bevindingen:
Er zijn maar een beperkt aantal studies naar de effectiviteit van osteopatische of
chiropractische behandeling, en ook als studies naar andere vormen van manuele
therapie worden uitgebreid blijft het beperkt. Er is niet een echte consensus wat
osteopathie nu eigenlijk is, wat onder osteopatische praktijk valt en hoe die zich precies
onderscheid van andere vormen manuele therapie, noch op Belgisch noch op
internationaal niveau. Het is evident dat dit het beoordelen van de effectiviteit
aanzienlijk bemoeilijkt.
Spinale manipulaties en mobilisaties zijn op de korte termijn beter zijn dan geen
behandeling of behandelingen die niet als effectief beschouwd worden voor chronische
en acute lage rugpijn, wat betreft pijnverlichting en functieverbetering. De grootte van
de gerapporteerde effecten liggen onder de drempelwaarden voor klinische relevantie
bij lage rugpijn zoals die vastgelegd waren door de Cochrane Back Review Group. Er
bewijs is van hoge kwaliteit dat een multimodale aanpak waarvan manipulaties of
mobilisaties een onderdeel zijn (gecombineerd met oefeningen) effectief is. Men kan
echter niet uitmaken wat de specifieke bijdrage van manipulaties of mobilisaties hierin is.
Voor andere indicaties is het bewijs preliminair of onbestaande. Milde neveneffecten
blijken zeer frequent te zijn, tussen de 30 en 60 %, voornamelijk een tijdelijke
verergering van de pijnklachten en hoofdpijn. Er zijn zware en zelfs levensbedreigende
complicaties gedocumenteerd. De gegevens laten echter niet toe om een valide
kwantitatieve schatting te geven van de risico’s.
2.1.4.2 Methodologische aspecten van de studies
De geselecteerde reviews waren van goede kwaliteit, in de zin dat de review
methodologie goed uitgevoerd was volgen de Dutch Cochrane Criteria. Het probleem
ligt meestal in de lage kwaliteit van de primaire studies, sommige auteurs menen dat er
in de laatste jaren een verbetering merkbaar is 16 .
De interventies zijn vaak weinig specifiek en onder de naam manuele therapie gaan vaak
een diversiteit aan technieken schuil. Een voorbeeld hiervan is de trial van Anderson et
al. 70 waarbij in de studie aan de manueel therapeut aanzienlijke vrijheid gelaten wordt
welke techniek hij precies zal toepassen. Die ‘blackbox’ aanpak heeft voordelen maar
ook nadelen, gezien aan de ene kant dit de echte praktijk dichter benaderd en de
interventie niet isoleert van zijn context (en zo op zijn minst gedeeltelijk tegemoetkomt
aan het ‘holistische aspect’ van osteopathie) maar aan de andere kant het gevaar inhoudt
dat een dilutie optreedt van het effect van een bepaalde techniek, waardoor zijn
meerwaarde dus niet tot uiting komt.
De studies zijn door de band klein, wat gedeeltelijk verklaard wordt door de
moeilijkheden om patiënten te recruteren. Dit was een van de redenen waarom de
BEAM studie, een van de grotere studies rond lage rugpijn en spinale manipulatie in het
Verenigd Koninkrijk, zowel chiropractici, manueel therapeuten als ostepaten
recruteerde. Financiele beperkingen worden ook vaak aangehaald als reden voor de
kleine studies. Voor lage rugpijn is nu een grotere studie aan de gang maar de
recrutering van patiënten is nog bezig 71 .
Door de aard van de interventies is blindering van zorgverlener en patiënt hier moeilijk
en vaak in het beste geval maar gedeeltelijk mogelijk. Daardoor kan een niet specifiek
(placebo) effect in de meeste gevallen moeilijk uitgesloten worden. Liccardione et al
toonden bijvoorbeeld aan dat patiënten bij een gerandomiseerde trial de osteopatische
manipulaties toch geloofwaardiger vonden dan het alternatief, ondanks de inspanningen
om een blindering door te voeren 72 . Nochtans is blindering van patient en behandelaar
maar 2 van de 10 elementen die de kwaliteit van een RCT bepalen volgens de Cochrane
checklist voor RCT’s. Het is zeker mogelijk aanzienlijke verbeteringen in de design van
de studies aan te brengen wat betreft randomisering, blindering van de
effectbeoordeling, intention to treat- analyse, het binnen de perken houden van loss to
follow up en rapportering van de uitkomsten.