Download het volledig rapport - KCE

24 Osteopathie en Chiropraxie KCE Reports 148
2.1.3 Veiligheid en Risico’s
Kernboodschappen.
• Milde neveneffecten blijken zeer frequent te zijn, tussen de 30 en 60 %, en
zijn voornamelijk een tijdelijke verergering van de pijnklachten en hoofdpijn.
• Er zijn zware en zelfs levensbedreigende complicaties gedocumenteerd. De
gegevens laten echter niet toe om een valide kwantitatieve schatting te
geven van de risico’s.
• Er is nood aan een performanter surveillancesysteem om de risico’s beter in
te schatten.
De publicaties over de risico’s van manuele therapie maken geen onderscheid tussen de
verschillende type zorgverleners. Men maakt echter wel een onderscheid tussen de
lichaamstreek waar de handeling gebeurt (een aantal reviews behandelen meer bepaald
de nekstreek, die als meer risicovol beschouwd wordt dan de thorax en lendenstreek),
de indicatie en het type patiënt. Er wordt in enkele gevallen onderscheid gemaakt tussen
HVLA manipulaties en mobilisaties.
2.1.3.1 Spinale manipulaties in het algemeen.
Gouveia et al. 58 deden een review van studies rond de veiligheid van spinale manipulatie
in het algemeen. In tegenstelling tot wat de titel van hun publicatie doet vermoeden
concentreerden ze zich op alle spinale manipulaties, waarvan een deel door
physiotherapeuten en osteopaten wordt uitgevoerd.
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen milde en ernstige neveneffecten.
Milde neveneffecten (Gouveia et al. 58 )
De schattingen voor milde neveneffecten zijn gebaseerd op 1 RCT en 6 prospectieve
cohort studies.
Milde neveneffecten blijken zeer frequent te zijn, tussen de 30 en 60 %, voornamelijk
een tijdelijke verergering van de pijnklachten en hoofdpijn. Een van de studies werd
uitgevoerd in Belgie bij 59 manueel therapeuten (physiotherapeuten, osteopaten en
chiropractici) en rapporteerde dat 60.9 % van de patiënten op zijn minst 1 aan spinale
manipulatie gerelateerd neveneffect had, waarvan 64 % binnen de 24 uur verdween.
Voornaamste neveneffecten waren hoofdpijn, stijfheid en lokale ongemakken. Hoog
cervicale manipulaties, vrouw zijn en medicijngebruik waren de voornaamste
risicofactoren na een multivariaat analyse 59 .
Ernstige neveneffecten (Gouveia et al. 58 )
Ernstige neveneffecten blijken moeilijker te meten.
Een case control studie uitgevoerd in Canada schatte dat het risico op een
vertebrobasilair accident 5 keer (uitgedrukt als odds ratio OR: 5.03; 95% CI 1.32
tot43.87) hoger was bij iemand die een spinale manipulatie onderging. Een nested case
control studie schatte het risico op cervicale arteriële dissectie zes keer hoger bij
mensen die een spinale manipulatie ondergingen in de laatste 30 dagen (OR: 6.62, 95%
CI: 1.4 tot 30) na statistisch te hebben gecontroleerd voor nekpijn (dit omwille van het
probleem van reverse causality). Het is alleen mogelijk het relatief risico te meten op
basis van case control studies, niet het absoluut risico.
Het geschatte risico op basis van retrospectieve cohort studies variëren van 5
beroertes per 100 000 manipulaties tot 1.46 ernstige neurologische aandoeningen per
10 000 000 manipulaties en 2.68 doden per 10 000 000 manipulaties. Een schatting op
basis van gerechtszaken en verzekeringsclaims komt tot een schatting van 1 op 1 tot 3
miljoen. Ze identificeerden 115 gepubliceerde case studies.