Bestemmingsplan - Gemeente Emmen

1.3 Veenontginningen
Het veen was oorspronkelijk gezamenlijk bezit van e dboeren
in de esdorpen
en randveenontginningen. De marken verkochten het een v aan maatschappijen
of particulieren. De verschillende veengebieden zijn in Tabel 1 van noord
naar zuid aangegeven.
Vanuit het noorden was de vervening kleinschaliger, geleidelijker en ging met
minder grote investeringen gepaard dan die vanuit et hwesten.
Hier domineerden
veenschappen, samenwerkingsverbanden van aatselijke pl boeren die
eigenaren waren van stukken veengrond, de vervening (Gerding, 1995: 246,
248). De kanalen vanuit het noorden werden langzame rhand verlengd, in hetzelfde
tempo als de verveningen. Het veen bij Weerd inge werd vanuit het
Stadskanaal ontsloten. Dit kanaal liep ver het veen in als Hoofdkanaal A of
Weerdingerkanaal. Het zelfde gebeurde bij Emmer-Com pascuüm, het Emmer-
Erfscheidenveen en later het Smeulveen. De Groninge rs beheersten hier de
vervening en vormden ook het afzetgebied (Geschiede nis van Emmen, 1989:
p. 110).
Het veen in Zuidoost Drenthe werd vanuit het westen en later noordwesten
door de grote kapitaalkrachtige maatschappij en aan snee gebracht.
Deze werkten planmatig en pakten grote gebieden één in keer aan. Het begon
met de ontsluiting door middel van grotere kanalen (Hoogeveense Vaart,
Oranjekanaal) en pas toen die infrastructuur klaar was, kwam de productie
goed op gang. De verlenging van de Hoogeveense t Vaar bereikte rond 1860 de
westelijke Bargervenen. Het stelsel werd naar het osten o en zuiden uitgebreid
(Gerding, 1995: p.247). De aanleg vanaf Erica naar de Duitse grens volgde pas
vanaf 1880; in 1889 werd verbinding gemaakt met het Oranjekanaal, in 1893
werd de Duitse grens bereikt en in 1898 werd aanges loten op het Duitse kanalenstelsel.
Mogelijk hoopte men daarmee de afwateri ng van de zuid oostelijke
veenontginningen te vergemakkelijken door aan te uiten sl op het Duitse Süd-
Nord-Kanaal. De topografische kaart uit 1902 sugger eert echter dat deze aansluiting
moeizaam tot kwam. Vanaf 1906, toen het holtenskanaal Sc een
verbinding legde tussen Hoogeveensche Vaart en Stadskanaal, het had de aansluiting
op het Duitse kanalen stelsel waarschijnli jk slechts zeer lokale
betekenis. De afwatering in noordelijke richting ep li sindsdien over Nederlandse
bodem. Een vierde ontsluiting kwam vanuit Co evorden (Dedemsvaart
en Vecht): in 1884 bereikte het Stieltjeskanaal Verlengde de Hoogeveense
Vaart (Gerding, 1995: p.248).
12