30vragen en antwoorden
30vragen en antwoorden
30vragen en antwoorden
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Het totale gehalte aan organische stof zegt niet<br />
alles want organische stof is e<strong>en</strong> zeer gevarieerde<br />
verzameling van stoff<strong>en</strong> van verschill<strong>en</strong>de oorsprong<br />
<strong>en</strong> verschill<strong>en</strong>de sam<strong>en</strong>stelling. Daardoor<br />
zijn er grote verschill<strong>en</strong> in de waarde van organische<br />
stof voor de verschill<strong>en</strong>de functies zoals<br />
levering van voedingsstoff<strong>en</strong>, vochthoud<strong>en</strong>d<br />
vermog<strong>en</strong> of structuurverbetering. De ‘leeftijd’<br />
<strong>en</strong> afbraaksnelheid van organische stof zijn daarbij<br />
belangrijke onderscheid<strong>en</strong>de eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong>.<br />
De chemische sam<strong>en</strong>stelling van plant<strong>en</strong>rest<strong>en</strong> of mest<br />
heeft grote invloed op de afbraak. Eiwitt<strong>en</strong>, suikers <strong>en</strong><br />
zetmeel brek<strong>en</strong> snel <strong>en</strong> vrijwel volledig af. Suikers zijn na<br />
e<strong>en</strong> week al grot<strong>en</strong>deels afgebrok<strong>en</strong>. De meer resist<strong>en</strong>te<br />
compon<strong>en</strong>t<strong>en</strong> zoals cellulose <strong>en</strong> lignine brek<strong>en</strong> langzaam<br />
af. Na e<strong>en</strong> jaar is ongeveer 75 proc<strong>en</strong>t van de cellulose<br />
afgebrok<strong>en</strong> <strong>en</strong> 50 proc<strong>en</strong>t van de lignine. Door het verschil<br />
in afbraaksnelheid neemt in de loop van de tijd het<br />
ligninegehalte van de rester<strong>en</strong>de organische stof toe.<br />
De beschikbaarheid van stikstof speelt ook e<strong>en</strong> belangrijke<br />
rol. De micro-organism<strong>en</strong> die de afbraak voor hun rek<strong>en</strong>ing<br />
nem<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> zelf stikstof nodig. Jong gro<strong>en</strong><br />
plant<strong>en</strong>materiaal heeft doorgaans e<strong>en</strong> relatief hoog<br />
stikstofgehalte. De gemakkelijke afbreekbaarheid <strong>en</strong> de<br />
hoge stikstofvoorzi<strong>en</strong>ing zijn dus aan elkaar gekoppeld.<br />
Oudere houtachtige plant<strong>en</strong>del<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> e<strong>en</strong> relatief laag<br />
stikstofgehalte. Bij gebrek aan stikstof zull<strong>en</strong> de microorganism<strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> andere gemakkelijk beschikbare stikstofbron<br />
aanbor<strong>en</strong> zoals anorganische stikstof uit kunstmest<br />
of dierlijke mest. In plaats van mineralisatie vindt er dan<br />
immobilisatie van stikstof plaats.<br />
De vuistregel voor de gemiddelde afbraak van bodemorganische<br />
stof is twee proc<strong>en</strong>t per jaar, maar dit kan<br />
variër<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> half tot 10 proc<strong>en</strong>t. Onder natte <strong>en</strong> zure<br />
bodemomstandighed<strong>en</strong> zoals we die aantreff<strong>en</strong> op moerige<br />
grond<strong>en</strong> <strong>en</strong> ve<strong>en</strong>grond<strong>en</strong> is de afbraak van organische<br />
stof laag. Op kleigrond<strong>en</strong> is de afbraak vaak lager dan<br />
op zandgrond<strong>en</strong> omdat klei- <strong>en</strong> siltdeeltjes organische<br />
stof fysisch bescherm<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> afbraak. Onder de zandgrond<strong>en</strong><br />
hebb<strong>en</strong> de duinzand<strong>en</strong> de hoogste afbraak van<br />
organische stof.<br />
Om de grote verscheid<strong>en</strong>heid in de kwaliteit van organische<br />
stof <strong>en</strong>igszins hanteerbaar te houd<strong>en</strong> word<strong>en</strong> voor<br />
het gemak vaak drie groep<strong>en</strong> onderscheid<strong>en</strong>. De eerste<br />
groep is de jonge verse organische stof met e<strong>en</strong> hoge<br />
afbraaksnelheid. Deze fractie levert snel voedingsstoff<strong>en</strong><br />
voor het gewas. Het stimuleert de activiteit van microorganism<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> ander bodemlev<strong>en</strong>. De tweede groep<br />
bestaat uit matig stabiele organische stof. De afbraaksnelheid<br />
ligt wat lager waardoor voedingsstoff<strong>en</strong> meer<br />
geleidelijk vrijkom<strong>en</strong>. Deze fractie verbetert de bodemstructuur<br />
door vorming van aggregat<strong>en</strong> van organische<br />
stof <strong>en</strong> bodemdeeltjes. Tot slot is er de oude stabiele<br />
organische stof die slechts zeer langzaam verder afbreekt.<br />
Net als de matig stabiele organische stof, is deze fractie<br />
belangrijk voor e<strong>en</strong> goede structuur. Ze draagt ook bij aan<br />
het vochtvasthoud<strong>en</strong>d vermog<strong>en</strong> van de bodem. De oude<br />
organische stof heeft e<strong>en</strong> groot uitwissel<strong>en</strong>d vermog<strong>en</strong><br />
van positieve deeltjes zoals kalium, natrium <strong>en</strong> magnesium.<br />
Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> maakt het spor<strong>en</strong>elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> beter<br />
beschikbaar voor opname door het gewas.<br />
30 vrag<strong>en</strong> <strong>en</strong> antwoord<strong>en</strong> over bodemvruchtbaarheid | Alterra | 41
Change language