30vragen en antwoorden

Bemestingsadviezen helpen boeren de beschikbare
meststoffen zo efficiënt mogelijk in te zetten om
optimale gewasopbrengsten te behalen met de
gewenste kwaliteit. Bodemvruchtbaarheid is daarin
één van de belangrijke sturende factoren, maar
zeker niet de enige. Over het algemeen spelen
grondsoort, gewas, en het beoogde beheer een
aanvullende rol. Voor specifieke situaties kunnen
daarnaast factoren als vruchtopvolging, rassenkeuze,
het gebruik van groenbemesters, de soort en
de plaatsing van meststoffen, oogsttijdstip of diergezondheid
het advies beïnvloeden.
Bemestingsadviezen bestaan voor vrijwel elk gewas.
Zowel voor de bijna een miljoen hectare grasland, als
voor de 100 hectare radijsjes. Het grootste deel van de
adviezen heeft betrekking op de macro-elementen stikstof,
fosfor, kalium, zwavel, calcium, magnesium en
natrium. Daarnaast zijn er adviezen voor de sporenelementen
borium, koper, kobalt, mangaan, selenium, ijzer,
zink en molybdeen. In de laatste gevallen bestaat een
advies soms alleen uit de vaststelling dat er geen goede
grondslag is voor een onderbouwd advies.
De verscheidenheid in adviezen voor de verschillende
combinaties van gewassen en voedingsstoffen is groot.
Toch zijn de onderliggende principes redelijk vergelijkbaar.
In veel gevallen bestaat het advies uit een gewasgericht
deel, soms aangevuld met een bodemgericht deel.
Een gewasgericht bemestingsadvies is gebaseerd op de
respons van de gewasopbrengst en kwaliteit op het
toedienen van de voedingsstof. Het bemestingsadvies voor
stikstof is een typisch voorbeeld van een advies op basis
van een gewasrespons. De optimale stikstofgift is die gift
waar een extra kilogram stikstof nog net een financiële
meeropbrengst geeft. Al doet de naam het niet vermoeden,
het gewasgerichte advies houdt wel degelijk rekening
met de bodemvoorraad. In grasland bijvoorbeeld is de
geadviseerde stikstofbemesting lager naarmate het
stikstofleverend vermogen (NLV) hoger is. In veel akkerbouwteelten
wordt de stikstofgift gecorrigeerd voor de
bodemvoorraad minerale stikstof in het voorjaar.
Een bodemgericht bemestingsadvies is gericht op het
vasthouden of bereiken van een bepaalde streefwaarde
van de bodemvoorraad. De adviesgift houdt rekening met:
• de afwijking van actuele bodemvoorraad en de
streefwaarde,
• de compensatie van de voedingsstoffen die een gewas
aan de bodem onttrekt, en
• de eventuele onvermijdbare verliezen door uitspoeling
of vastlegging.
De bemestingsadviezen voor fosfaat en kali bestaan zowel
uit een bodemgericht als een gewasgericht onderdeel. De
rechtvaardiging van een aanvullend bodemgericht advies
komt uit de waarneming dat bij gewassen als aardappelen
en bieten een lage fosfaatvoorraad in de bodem niet
volledig gecompenseerd kan worden met een hoge ‘verse’
fosfaatbemesting.
Het advies voor bekalking is een voorbeeld van een
advies dat louter uit een bodemgericht deel bestaat.
De geadviseerde kalkgift stuurt, of behoudt, de zuurgraad
in het gewenste streeftraject.
30 vragen en antwoorden over bodemvruchtbaarheid | Alterra | 77