Edmond Sacré Portret van een stad - Gent Cultuurstad vzw ...

ambities. Zo was hij een actief lid van de
Association belge de Photographie, de belangrijkste
organisatie voor beroeps- en
amateurfotografen in het land, die de opvatting
van de fotografie als kunst hoog in
het vaandel voerde. Zij bood hem ook een
forum om informatie uit te wisselen over
esthetische en technische kwesties.
Steven Jacobs werpt een blik op de fotografie
van Gent vóór Sacré. De stad was
een geliefd onderwerp bij daguerrotypisten
en bij een aantal canonieke figuren uit
de Britse en Franse fotogeschiedenis. Die
interesse voor Gent moeten we kaderen in
de opkomende toeristische beeldvorming,
waarin onder meer de Graslei tot een van
de vaste gezichten uit het Gentse beeldrepertorium
behoorde. De stadsfotografie
werd ook ingezet als een instrument dat
zowel de stadsvernieuwing als de te koesteren
restanten van de oude stad registreerde.
Belangrijke Gentse voorgangers
en tijdgenoten van Sacré waren Charles
D’Hoy en Arnold Vander Haeghen. Zij
brachten een zekere snapshotkwaliteit
in hun beelden, die worden bevolkt door
allerlei stedelijke personages. Jacobs
argumenteert dat Sacré deze benadering
niet volgde. Hij hield vast aan een topografische
aanpak die hij soms koppelde
aan een nieuwe belangstelling voor het
pictorialisme.
De fotografische techniek van Sacré wordt
verder belicht door Bruno Notteboom en
Storm Calle. Zowel op het gebied van negatieven,
afdrukprocedés en camera’s als
wat de presentatie van de beelden betreft,
legde de fotograaf zin voor experiment en
een groot perfectionisme aan de dag. Door
de techniek waarmee Sacré werkte, kon
weinig aan het toeval worden overgelaten.
Zo was door de relatief lange belichtingstijden
elk beeld waar menselijke figuren
in voorkwamen per definitie geposeerd.
De technische randvoorwaarden hadden
dan ook een grote invloed op de manier
waarop de fotograaf de stad en haar inwoners
in beeld bracht.
Zoals al aangegeven, beleefde Gent tijdens
het leven van Sacré een aantal belangrijke
transformaties. Birgit Cleppe schetst de
stedenbouwkundige ontwikkeling in deze
periode. De creatie van een nieuw beeld
van de stad op het einde van de negentiende
en aan het begin van de twintigste
eeuw ging gepaard met een grondige
[10]
moderniseringsoperatie. Straten werden
verbreed en rechtgetrokken, rioleringen
aangelegd en waterlopen gedempt. Tegelijk
werd het beeld van de historische stad in
sterke mate geregisseerd door de restauratie
van monumenten en het gebruik van
historiserende architectuur. Een orgaan
als de Gentse Stedelijke Commissie voor
Monumenten en Stadsgezichten speelde
hierbij een belangrijke rol. De wereldtentoonstelling
van 1913, met de aanleg van
de Sint-Michielsbrug die een nieuw panorama
op de drie torens mogelijk maakte,
vormde het sluitstuk van de heraanleg van
de Kuip. Ze was ook de aanleiding tot de
ontwikkeling van de periferie in de richting
van het nieuwe Sint-Pietersstation.
— Beeldcultuur
Het tweede deel van de teksten gaat dieper
in op de beelden van Sacré en de beeldcultuur
waarin ze figureren. Curator Dirk
Lauwaert deelt zijn observaties van de
‘wervelende productie’ van Sacré als dé
fotograaf van het Gent van zijn tijd. Sacré
was in de eerste plaats een commercieel
fotograaf, een middenstander. Dit gold
zowel voor zijn portretten — zoals een
kapper moest hij een flatterend beeld
produceren — als voor zijn stadsbeelden.
Sacré werkte echter in een lange traditie
van beeldvorming van de stad. Eerder nog
dan officiële instellingen, aldus Lauwaert,
is het de stad zelf en zijn het haar historische
monumenten die dwingend om
beelden vragen, om dié beelden en geen
andere, om dat standpunt en geen ander.
Sacré maakt zijn beelden in navolging van
een oude, reeds in de gravure vastgelegde
vorm. Tegelijk maakt de veranderende
stad ook nieuwe standpunten mogelijk.
De wereldtentoonstelling van 1913 was een
bepalend moment voor de inrichting van
het historische stadscentrum en de beelden
van de stad die de wereld rondgingen.
Sacré was erbij en maakte hét ultieme beeld
dat de stad samenvat: de torenrij gezien
van op de Sint-Michielsbrug. De fotografie
was een belangrijk instrument in de constructie
van een — al dan niet vals — historisch
bewustzijn. Maar Sacré portretteerde
meer dan de burgerij en monumenten.
Hij bracht ook de ‘gewone’ architectuur in
beeld, oude woningen die steeds schaarser
werden in het stadsbeeld, alsook de
periferie, de haven en het stadsleven.
Sacré regisseerde het beeld van de stad