Edmond Sacré Portret van een stad - Gent Cultuurstad vzw ...

de maatschappij en was gewoon lid van
1910 tot 1921. Hij was tevens betrokken
bij het project van de maatschappij om
een fotografische inventaris van stadsgevels
op te stellen.34 Sacré schatte de maatschappij
en haar werkzaamheden bovendien
hoog in, zoals blijkt uit zijn woede
toen ze eerst niet werd geconsulteerd over
het ontwerp voor de Sint-Michielsbrug.35
Toch lijkt het onjuist om Sacré’s werk
volledig aan de hand van deze context te
willen verklaren. Het is eigenlijk evident
dat Sacré, ook ongeacht zijn ideeën over
oudheidkunde en monumentenzorg, lid
was van de maatschappij, een ontmoetingsplaats
voor een deel van de Gentse elite
waar hij vanuit puur zakelijk oogpunt
het best goede contacten mee onderhield.
Haar voornaamste bekommernis waren
de Gentse monumenten die Sacré voortdurend
fotografeerde, maar zijn productie
werd in belangrijke mate bepaald door
commerciële overwegingen die weinig of
slechts onrechtstreeks te maken hadden
met het artistiek-historische programma
van de maatschappij. Met andere woorden,
Sacré’s intellectuele betrokkenheid bij de
maatschappij hoeft niet noodzakelijk zeer
nauw geweest te zijn. Maar het werk van
Sacré, zijn beelden, gingen onvermijdelijk
een dialoog aan met haar project. Niet
alleen circuleerden zijn foto’s in deze
kringen, maar net als de publicaties en
projecten van de maatschappij ontwikkelden
ze ook een visie op hoe er naar
monumenten gekeken kan worden, wat
een dergelijke blik precies blootlegt en
hoe monumenten zich aan die blik kunnen
spiegelen.
[72]
Met dank aan Birgit Cleppe voor enkele waardevolle referenties.
1. Zie Destanberg D., Gent sedert 1831. Voornaamste
gebeurtenissen. Eerste reeks 1831-1840, Gent, 1903,
p. 15 (6 februari 1831); Voisin A., Guide des voyageurs
dans la Ville de Gand, nouvelle édition, Gent, 1837, p. 295.
2. Baldewijns J., ‘De Sint-Baafsabdijruïnes te Gent. Museum
voor Stenen Voorwerpen’, Stadsarcheologie, 8, 2, 1984,
p. 13-23. Zie ook Commissie der monumenten en stadsgezichten
der stad Gent. Verslag der jubelzitting 1823-1923,
Gent, z.d., p. 6-7, waar er sprake is van twee campagnes,
in 1832-34 en vanaf 1836; ook Destanberg, Gent sedert
1831, p. 130 (23 juli 1834). Voor Van Lokerens levensloop,
zie ook Vander Haeghen V., ‘Lokeren, Auguste van’,
in: Biographie Nationale, vol. 12, k. 317-321.
3. Bergmans P., Compte-Rendu de l’Inauguration du
Monument érigé à Auguste van Lokeren par la Société
d’Histoire et d’Archéologie de Gand. 19 Octobre 1905,
Gent, 1906. Zie ook Berckmoes M. & M. Struyfs, Honderd
jaar geschiedenis van de Maatschappij voor Geschiedenis
en Oudheidkunde te Gent (1893-1993), Gent, 1993
(Verhandelingen der Maatschappij voor Geschiedenis
en Oudheidkunde te Gent, 18), p. 114-116.
4. Bergmans, Compte-Rendu, p. 36; Universiteitsbibliotheek
Gent, G19425 (Verzamelband Monument Auguste van
Lokeren), int. 4.
5. Bijvoorbeeld Bergmans, Compte-Rendu, p. 13.
6. Over Heins, zie De Herdt R. (ed.), Armand Heins. Etser,
lithograaf en drukker, Gent, 2009.
7. Heins A., A Gand. Château des comtes. Abbaye de
St. Bavon. Beffroi Communal. Vieilles pierres, murs
venerables, rudes bastilles …, Gent, 1894, ongenummerd
voorblad. Ook Ibidem, p. 59-62.
8. Zie Laleman M. C., ‘Armand Heins: een “Artiste Peintre”
met archeologische blik’, in: De Herdt R. (red.), Armand
Heins, p. 196-215.
9. Heins, A Gand, p. 40, 96. De citaten gaan over de
Sint-Baafs en het Belfort.
10. Ibidem, p. 47: ‘Ta salle capitulaire surtout, quel délicieux
poème! La forme rare de ses fenêtres basses, aux ogivales
courbures, ses colonettes courtes, si gracieuses, ses
murs effrités où briques et pierres, inexprimable tohu-bohu,
chantent une harmonie de tons roses & gris.’
11. Ibidem, p. 89-93. Over de toestand van het Belfort,
zie Berckmoes & Struyfs, Geschiedenis, p. 107-109.
12. Voor het debat, zie Berckmoes & Struyfs, Geschiedenis,
p. 20-28, 52-55, 97-98.
13. Heins, A Gand, p. 22-24, 100.
14. Ibidem, p. 64.
15. Heins A., Le Château des comtes de Flandre: notice
historique et description du monument et ses aspects avant
et après la restauration, Gent, 1907, i.h.b. p. 11-13.
16. Heins, A Gand, p. 71-77, 83-86. Voor het Musée lapidaire,
zie Berckmoes & Struyfs, Geschiedenis, p. 2; Baldewijns,
‘Sint-Baafsabdijruïnes’, p. 18-20.
17. Bergmans P. & A. Heins, Les ruines de l’abbaye de
St Bavon à Gand. Aperçu descriptif et historique, Gent,
1908, p. 42. Zie ook Ibidem, p. 28.
18. Van Lokeren A., Histoire de l’abbaye de Saint-Bavon et de
la crypte de Saint-Jean, Gent, 1855, p. xvi: ‘Nous avons
dessiné les vues de l’abbaye de S. Bavon avec une exactitude
scrupuleuse; nous nous sommes évertués à reproduire
le caractère de chaque débris. Les vénérables ruines de
cette antique abbaye sont représentés pierre par pierre,
brute ou façonnée, sans ajoute ou sans suppression;
nous en avons levé les plans, les coupes et les détails
architectoniques avec la même exactitude.’