Edmond Sacré Portret van een stad - Gent Cultuurstad vzw ...

— Fragiel
Foto’s zijn van papier, van glas. De glasplaten
breken, de emulsie is nooit voor
eeuwig, de afdruk gebeurt op heel dun
papier, het scheurt als niets. Worden ze
in metalen kasten met oranje hangmappen
bewaard, dan ligt de schaar bij de hand.
Te groot voor de map? Knippen!
Foto’s zijn van niemand. Ze hebben
geen thuis. Een moment van onaandachtigheid
en ze zijn verdwenen. Ze beklijven
niet. Niemand neemt het voor ze op. Dat
is de prijs voor hun immense succes.
Worden ze toch bewaard, dan ontstaan
nieuwe problemen. Het zijn zoveel foto’s,
hoe ze klasseren? Ieder klassement (topografisch,
chronologisch, per auteur, per
schenking) slijpt alle andere ‘metadata’
weg. De bewaarde foto’s (ze mogen van
geluk spreken) zijn hun stem kwijt, kunnen
hun verhaal niet vertellen. Het is met
Sacré niet anders.
Er is nog meer: deze beelden bestaan
maar voor zover ze uit het archief gehaald
worden, bekeken en getoond worden.
Foto’s krijgen zelden de kans op een
nieuw leven. Niet het oude leven dat onherroepelijk
van ze is afgestroopt, maar
een actueel leven, tussen ons, met onze
betrokkenheid, esthetiek, emotie. Kunnen
we Sacré, de middenstander, aan het werk
voelen? Kunnen we niet alleen Sacré met
zijn camera, maar ook zijn cultuur aan
het werk zien? Kunnen we al denkend en
voelend de beelden zin geven, voor ons,
nu? Dat is de inzet.
Deze foto’s moeten vandaag in een
nieuw ontwikkelingsbad opengebroken
worden. Hen moet geweld worden aangedaan
om hun afwerend schild (‘dit zijn
maar oude foto’s’) te breken, zodat we
ons naar de brutaliteit van hdeze beelden
moeten schikken, er ons door te laten
vormen en opvoeden.
Toegegeven, Sacré zelf maakt het ons
niet makkelijk. (Weinig fotografen maken
het ons makkelijk.) Kende hij zelf veel
waarde toe aan zijn beelden? Natuurlijk wel.
Een serie met een voorgedrukte, chique
passe-partout waarin hij zijn klassiekers
verzamelt. Of de prachtige droogstempel
in art-nouveaustijl die hij uiteindelijk toch
heeft laten maken. Of de vier grote formaten,
op schilderijformaat, ingekaderd,
door Sacré eigenhandig gesigneerd.
Maar daarnaast zo veel afdrukken zonder
signatuur of stempel. Wat is dat nu, Sacré
die zo veel beelden in omloop brengt waar
[50]
hij geen echt belang aan lijkt te hechten.
Ik zie het D’Hoy vader en zoon niet doen.
En dan zo veel verschillende handtekeningen:
alle combinaties komen voor, in heel
verschillende lettertypes. Twijfels voor
ons, ook twijfels bij Sacré? Alsof hij geen
duidelijke positie heeft ten aanzien van
zijn eigen werk, ten aanzien van auteurschap
en eigendomsrecht, ten aanzien
van fotografie, zijn publiek. Misschien niet
direct twijfel, maar minstens onduidelijkheid.
Pas laat ‘ontdekt’ hij zijn eigen werk.
In elk geval zijn er minstens twee Sacré’s:
degene die onzeker is over het signeren en
degene die trots, zelfbewust zijn auteurschap
opeist. Het verschil heeft niets
met kwaliteit van de beelden te maken.
De fotograaf die nog onzeker is over zijn
werk, staat tegenover de fotograaf die een
krachtige droogstempel plaatst. De eerste
is explosief veelzijdig en de landmeter.
Wat een kracht gaat hier van de geometrie
uit! De tweede (met droogstempel, zware
drager) werkt voor een select publiek.
Het werk is er voller, completer in beeld
en kunnen. Het is Sacré die zichzelf kent,
die zijn uitdagingen complexer maakt, die
zich met groeiende ambitie met het nieuwe
centrum van Gent uiteenzet én daarvan
het definitieve beeld maakt.
— In het negatief
Na de opname en voor de ontwikkeling
wordt het glasnegatief grondig tegen het
licht gehouden. Een kritische blik gaat over
de emulsie. Met een potlood grijpt hij o zo
voorzichtig in. Hier en daar een steuntje.
Het effect is minimaal, het ligt onder de
radar van de contactafdruk. Waarom dan
die ingreep die het fotografische (lichtgevoelige
emulsie) geweld aandoet, die
aan het schrijven met licht, het schrijven
met grafiet toevoegt (vandaag Photoshop)?
Maar een andere ingreep is radicaler:
met puntige griffel worden arceringen aangebracht
die de emulsie bijna openscheuren.
Niet meer schrijven maar etsen. Hier
is de ingreep niet ondersteunend maar een
correctie van de fotograaf. Wat is er in het
negatief te veel? Dat is voor ons geenszins
duidelijk, want de ene keer is het een bewegingsonscherpte
die weggekrast wordt,
de andere keer wordt een heel personage
zomaar uit het beeld gekieperd. Een
beeldredactie (zoals men spreekt van
een tekstredactie?) Ligt er een esthetiek
aan de basis van deze correcties?