Edmond Sacré Portret van een stad - Gent Cultuurstad vzw ...

Cloquet en de gevels aan de Graslei en
het Gravensteen, die in hun ‘middeleeuwse’
staat werden hersteld. In de wereldtentoonstelling
leken twee ambities te convergeren:
de modernisering van de stad en
de evocatie van het verleden. De ultieme
poging om het verleden een plaats te geven
in de wereldtentoonstelling was de realisatie
van Oud Vlaanderen, een onderneming
die werd gedragen door de traditionalistische
Sint-Lucasbeweging.19 [afb.18] Naar het
voorbeeld van ‘Oud Antwerpen’, ‘Bruxelles-
Kermesse’, ‘Vieux Paris’ and ‘Vieux-Liège’
op eerdere wereldtentoonstellingen werd
een dorp gebouwd dat een collage vormde
van replica’s van hoofdzakelijk zestiendeen
zeventiende-eeuwse gebouwen van
over heel Vlaanderen. Architect Valentin
Vaerwyck baseerde zijn ontwerp op het archief
en de publicaties van Armand Heins,
die Vaerwyck assisteerde. Het fotografische
archief van Heins, inclusief de
beelden van Sacré, diende dus als basis
voor een evocatie en reconstructie van
de historische stad.
Hoewel Sacré de veranderingen in het stadscentrum
in de periode voor de wereldtentoonstelling
uitvoerig documenteerde,
is de tentoonstelling zelf opvallend afwezig
in zijn werk. Charles De Wilde, Théo De
Graeve en Paul Becker waren de belangrijkste
fotografen van de souvenirboekjes,
gidsen en albums.20 Sacré was wel de officiële
fotograaf van een initiatief dat buiten
het eigenlijke expoterrein was gebouwd:
het Moderne Dorp, dat hij in opdracht van
de organisatoren helemaal documenteerde.
[afb.19] Het Moderne Dorp was een initiatief
van Paul De Vuyst, ambtenaar bij het
ministerie van Landbouw. Het toonde aanschouwelijk
de innovaties op het gebied
van landelijk wonen en bedrijfsvoering.
Hoewel Valentin Vaerwyck en Armand Heins
ook hier tot het ontwerpteam behoorden,
lijkt het Moderne Dorp wel de tegenpool
van Oud Vlaanderen. Hier geen pittoreske
enscenering van het Vlaanderen van weleer,
maar een rationele nevenschikking van
paviljoenen. De architecten kregen de
opdracht te ontwerpen in een stijl die in
geen geval ‘fantastisch’ was, maar wel de
‘Vlaamse bouwtrant van de laatste tijdvakken’
weerspiegelde, wat neerkwam op een
regionalistische bouwstijl.21 Het dorp telde
naast een kerk, een gemeentehuis en een
model-landbouwschool verschillende modelhoeves,
waaronder de demonstratiehoeves
van de meststoffenproducent Moreels en de
[95]
fabrikant van landbouwmachines Mélotte,
alsook een tentoonstellingshal met stands
van de bevoegde overheidsdiensten en de
verschillende landbouworganisaties. Daarnaast
telde het Moderne Dorp ook enkele
villa’s met meer rijkelijke interieurs — ook
de hogere klasse moest immers naar het
platteland worden gelokt. De meeste aandacht
ging echter naar de nieuwste technieken
en machines. De bezoekersgids was
duidelijk: de bedoeling van de tentoonstelling
was aan te tonen dat het platteland
qua comfort en moderne techniek niet
hoefde onder te doen voor de stad.22 De
aandacht voor technische vooruitgang en
comfort bleek ook uit de aanwezigheid
van een post- en telegraafgebouw, de
geplaveide straten met riolering, straatverlichting
en een tramlijn. Het Moderne
Dorp had bijgevolg eerder het uitzicht en
het comfort van een stadswijk of tuinstad
dan van een landelijk dorp.
[19] Plan van het Moderne Dorp, uit Giele J., Kleine wegwijzer voor de bezoekers van het hedendaagsche dorp, 1913