Edmond Sacré Portret van een stad - Gent Cultuurstad vzw ...

canonieke toeristische wandelingen en
die vooral moet worden begrepen vanuit
geschiedkundige verbanden. [afb.10, 11, 12]
Terwijl Les Vieux Coins de Gand de
sfeer van het oude Gent vangt door de
stad om te zetten in een reeks tekeningen,
doet het Album du Vieux Gand dat door
middel van een fotografisch verhaal vanuit
het perspectief van een voetganger die
zich door de stad voortbeweegt, geleid
door de geschiedenis. Deze aandacht voor
de sfeer van de stad wordt versterkt door
foto’s die de materialiteit van de stad benadrukken:
het vuil op de straat en de gevels,
fenomenen die werden weggepoetst in
de aanloop van de wereldtentoonstelling.
In de tekst reageert Heins tegen de ‘restauratiekoorts’
die Gent op dat moment in
zijn greep had, ‘sacrifiant un peu trop au
goût du jour, aux prédilections des admirateurs
du “Joli”, de ceux qui ont le mot
même de patine en horreur’.13 In weerwil
van wat Heins beweerde, speelde de fotografie
hier een complexere rol dan de
loutere weergave van een historisch feit.
Het Album du Vieux Gand was zowel
geschiedkundige inventaris, toeristische
gids als pittoresk album van de stad. Door
de keuze van het motief, maar ook door
de specificiteit en de veelheid aan kleine,
vaak onopzettelijke details die juist mogelijk
worden door het fotografische beeld
(het straatvuil, de afgebladderde gevels,
een hond die het beeld uitloopt), ontsnapt
het album aan de canonieke beeldvorming.
[91]
— De stadsrand
Op het einde van het Album du Vieux
Gand komt de stadsrand aan bod. Drie
beelden van Sacré van de zuidelijke stadsrand
in de omgeving van de Oude Schelde
maken deel uit van een reeks van vijf uit
de collectie van de Stedelijke Commissie
voor Monumenten en Stadsgezichten.14 Op
de kartonnen drager dateerde Heins ze in
februari 1908, maar het is niet duidelijk
of ze op dat moment aan zijn collectie zijn
toegevoegd, dan wel of ze toen daadwerkelijk
door Sacré zijn gemaakt. Eén beeld
beantwoordt aan de pittoreske gevoeligheid
die Heins in zijn schetsen aan de dag
legt: een gezicht op de Oude Schelde, ingebed
in het stadsweefsel in de buurt van
het Klein Begijnhof. [afb.10a] De andere
foto’s uit de reeks tonen de Oude Schelde
op een andere plek en een andere manier.
Sacré neemt de kijker mee op een wandeling
door de Muinkmeersen, een drassig
stuk terrein dat tot in het begin van de
twintigste eeuw slechts schaars bebouwd
was en waar in 1839 de spoorlijn naar het
Zuidstation door werd getrokken. De
foto’s tonen een randstedelijk wasteland,
een ongebruikelijk onderwerp in de stadsfotografie
in het Gent van dat moment.
Hoewel de eerste straat door het gebied,
de François Bénardstraat, al in 1841 werd
aangelegd, duurde het tot 1906 vooraleer
in de gemeenteraad een definitief stratenpatroon
werd goedgekeurd voor het gebied
[13] Edmond Sacré. Oude Schelde aan de Raapstraat, 1908 (De Zwarte Doos — Stadsarchief Gent)