Edmond Sacré Portret van een stad - Gent Cultuurstad vzw ...

dieper inging op de problematiek van de
modernisering van het platteland.23 Ook
hier werden de foto’s van Sacré in afgedrukt.
In het boek werd de volgorde van
de wandeling echter door elkaar gegooid.
De beelden werden heringedeeld volgens
de thema’s die in de verschillende hoofdstukken
van het boek werden behandeld:
de boerderij, het interieur, openbare gebouwen,
tuinen, technologie enzovoort.
Opvallend is de nadruk die in het boek
wordt gelegd op de ‘rurale esthetiek’,
een thema dat sterk aanwezig was in initiatieven
rond de modernisering van het
platteland.24 De bevolking bewust maken
van een esthetiek die geschikt was voor
het platteland zou volgens De Vuyst de
moderniseringsoperatie inbedden in een
traditioneel kader. In navolging van gelijkaardige
initiatieven in het buitenland
stelde hij een aantal maatregelen voor
om de dorpen te vrijwaren van stedelijke
invloeden, zoals het teruggrijpen naar
regionale bouwstijlen en dito materialen
en het behoud van rurale gewoontes,
klederdracht en meubilair. Ook benadrukte
De Vuyst de inpassing van het dorp in het
landschap. Ondanks dit pleidooi voor het
behoud van de eigenheid van het platte-
[98]
land lag in het Moderne Dorp zelf in de
eerste plaats de klemtoon op een geïndustrialiseerde
en gemoderniseerde toekomst.
In de bezoekersgids gaven de organisatoren
zelf aan dat veel exposanten vervielen
in ‘de gezochtheid en het buitengewone’.25
Terwijl De Vuyst benadrukte dat de teloorgang
van de plattelandsesthetiek veroorzaakt
werd door een invasie van stedelijke
architectuur, meubilair, gebruiken en gewoontes,
creëerde hij met het Moderne
Dorp een quasi stedelijke omgeving, wat
in de foto’s van Sacré duidelijk zichtbaar
wordt. Dit werd in Le Village Moderne
echter verzacht door een uitgekiend gebruik
van beeldmateriaal. De foto’s van
Sacré van het Moderne Dorp werden
afgewisseld met beelden van oude boerderijen,
ingebed in een oud landschap zonder
verharde wegen. [afb. 23] Ook al strookte
het voorkomen van deze hoeves geenszins
met de vaak rijkelijke gebouwen in het
Moderne Dorp op de foto’s van Sacré, toch
lijken dergelijke beelden in het boek te
fungeren als een soort geruststellende
traditionele achtergrond voor de modernisering
van het platteland die men voor
ogen had. Ook hier worden fotografische
beelden dus ingezet in een poging om te
bemiddelen tussen oud en nieuw.
— Tot slot: het oude en het nieuwe
Sacré, en met hem de auteurs van de publicaties
die hier aan bod kwamen, maken
steevast gebruik van een nevenschikking
of sequentie van beelden om de stedelijke
ruimte te visualiseren. De foto’s van het
Moderne Dorp zijn exemplarisch voor de
visuele strategie die Sacré in deze beeldenreeksen
toepast. Ze tonen de stad — zoals
Steven Humblet in zijn bijdrage ook over
het interieur stelt — als een kinetische
ruimte, in dit geval als een reeks stills van
een wandeling. Als Sacré al een verhaal
vertelt, is dat een louter visueel verhaal
over hoe de stedelijke ruimte zich in opeenvolgende
gezichtspunten ontvouwt voor
de bewegende kijker. Het fotografische
beeld is hierbij op zich niet normatief: het
doet geen uitspraak over hoe de stad zou
moeten worden en drukt geen spijt uit
over wat verdwijnt. Dit verandert zodra
het beeld in een context wordt geplaatst.
Wanneer Heins aantekeningen maakt in
de marge van het beeld, het in een oudheidkundige
inventaris onderbrengt of in
een toeristisch album afdrukt, wordt een
[23] Beeld van een oude boerderij, uit De Vuyst P. & É. Tibbaut, Le Village Moderne, 1914 (Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België)