Leerlijn Ga met een blauw paard - Huis van Gedichten

10
-7° in de zomer
Als de zon schijnt en sneeuw valt
Pak ik mijn dikke jas en zwembroek mee
Ga met een blauw paard dwars door de hoogste bergen tot
Het tropische regenwoud in Centraal Afrika
Schaats achter het daglicht voor eeuwen
Bereik de grote oceaan met zijn mooie blauwe kleur
Daar achter ligt mijn droom
Khalid Ahmed
(gemaakt bij Voorbeeld 4.1 Winternachten)
2.4 Doelstellingen voor poëzieonderwijs
Waarom zou je eigenlijk onderwijs geven in poëzie lezen en schrijven? De gedreven
poëziedocent vervalt al snel in grote woorden als ‘geraakt worden' of 'de ontroering van het
lezen' bevorderen. 'De onmetelijke ruimte van de verbeelding (de Waard)' introduceren. Iets als
dat wil je overbrengen. Maar waarom? Zonder poëzie al te hoogdravend te kwalificeren, is het
een wezenlijk andere tekstsoort dan die leerlingen doorgaans op school tegenkomen, zoals
informatieve teksten uit tijdschriften en van internet. In De doorgaande leeslijn 0-18 van St.
Lezen wordt over lezen van (jeugd)literatuur gezegd dat het toegang geeft tot nieuwe werelden
en het onder andere mogelijk maakt kennis te nemen van bepaalde reflecties op leven en
menszijn. Dat geldt zeker ook voor poëzie, niet alleen voor proza. In Trouw (30-12-2006)
beweert filosoof Theo de Boer zelfs “De huidige samenleving en ook de filosofie streven naar
eenduidigheid, maar de poëzie cultiveert de ambiguïteit. Poëzie houdt zich bezig met wat door
de mazen van de werkelijkheid kruipt. Dat kan in de wetenschap van nut zijn, maar ook zeker bij
het bestuur en beheer van een land.”
Poëzieonderwijs (meestal als onderdeel van literatuuronderwijs bij Nederlands) heeft zich vaak
beperkt tot (vormtechnische) analyse van gedichten over onderwerpen 'voor volwassenen'. Dat
heeft de liefde voor de poëzie bij de meesten niet doen opbloeien. Dat bereik je eerder wanneer
je werkt in 'de zone van naaste ontwikkeling': neem teksten die aansluiten bij het
ontwikkelingsniveau en literair leesniveau van de leerlingen en dat net een beetje oprekken. De
leerlijn poëzie begint dan ook met gedichten dichtbij de belevingswereld van de leerlingen en
gaat vandaaruit verder.
Creatief schrijven (hier van gedichten) kan leesplezier en inzicht in literaire teksten (gedichten
onder andere) vergroten (daarop wijst ook onderzoek van Janssen en anderen (2006). En
omgekeerd: schrijftalent kan verder ontwikkeld worden wanneer lezen aandacht krijgt. De
combinatie van (gedichten) lezen en schrijven kan de betrokkenheid van de leerlingen
vergroten. Zelf iets doen, experimenteren en goede voorbeelden bekijken, hebben naast het
analyseren/overdenken een belangrijke plek in het leren, wist Kolb al.
Wanneer je je ontwikkelt in het schrijven en lezen van poëzie, ontwikkel je
1. Je beeld van wat poëzie is (dus onder andere. je verwachtingen over wat een gedicht kan
zeggen).
2. Gevoeligheid voor taal, het vermogen om buiten clichés om te communiceren (met behulp
van beeldspraak, verbeelding, verwijzingen naar andere teksten/uitingen).
3. Presentatievormen (door voordracht, beeldend werk, enzovoort. ) voor poëzie.