Leerlijn Ga met een blauw paard - Huis van Gedichten

2. Uitgangspunten en
achtergronden
2.1 Poëzieonderwijs en de noodzaak voor een leerlijn
Scholen in het voortgezet onderwijs krijgen steeds meer vrijheid om hun onderwijsprogramma in
te vullen, zowel wat betreft onderwijsinhouden als pedagogisch-didactisch. Elke school heeft
een deel van de onderwijstijd beschikbaar (het differentiële deel, een derde deel van de
beschikbare tijd) om eigen accenten te leggen. Sommige scholen ontwikkelen daarin een
uitgesproken specialisatie, zo zijn er cultuurprofielscholen en profielscholen voor
hoogbegaafden. In bovenbouw vmbo en havo/vwo zijn soortgelijke ontwikkelingen bezig. Vanaf
2007 is het ook mogelijk de examens flexibeler, met keuzeonderdelen, in te vullen.
Gemeenschappelijke noemers zijn: meer samenhang tussen de vakken, actievere rol van de
leerling en motiverend onderwijs dat aansluit bij de 21e eeuw.
Onderwijs in poëzie lezen en schrijven valt deels buiten het verplichte curriculum maar is een
heel interessante optie, juist in het licht van de geschetste ontwikkelingen, om de mogelijkheden
die het biedt voor activerende didactiek, cultuur, buitenschoolse activiteiten, expressie,
taalontwikkeling en niet te vergeten het motiveren van de leerlingen.
Zelfs een vluchtige zoektocht op internet levert al een keur aan mogelijkheden voor
poëzieonderwijs op. Er zijn langere of kortere projecten, festivals, poëzieslams, lessenreeksen
verzorgd door diverse instellingen die soms expliciet het bevorderen van poëzieonderwijs als
doel hebben. Het meest bekend is waarschijnlijk Doe Maar Dicht Maar die elk jaar een
poëziewedstrijd voor scholieren organiseert en de winnende gedichten bundelt. Scholen
gebruiken dit aanbod vaak om incidenteel aandacht aan poëzie te besteden: een jaar een
poëzieproject, een volgend jaar een project over pesten.
Om leerlingen zich te laten ontwikkelen op het gebied van poëzie is een meer structurele plek in
het onderwijsprogramma nodig. Wie dat wil bewerkstelligen, heeft niet veel houvast aan de
globaal geformuleerde kerndoelen en eindtermen. Daarom is in deze publicatie een leerlijn
beschreven voor het voortgezet onderwijs voor het lezen en schrijven van poëzie. Dit in relatie
tot andere vakken, en zeker ook voor leerlingen met verschillende culturele achtergronden.
Het initiatief voor deze leerlijn kwam van de Johan de Witt Scholengroep die jarenlange ervaring
heeft met het geven van poëzieonderwijs. De leerlijn met toelichtingen, aanwijzingen en
lesvoorbeelden is gebaseerd op de praktijk van deze school.
7