Leerlijn Ga met een blauw paard - Huis van Gedichten

78
Kopieer gedichtenset voor leerlingen.
Totale tijd: 180 minuten inclusief pauzes
Lesopbouw:
Stap 1 - Introductie (groep) - 20 minuten
Licht het doel en de duur van de les/workshop toe: praten over dodenherdenking en
bevrijdingsdag en schrijven van gedichten naar aanleiding daarvan. Het uiteindelijke doel is het
voorlezen van enkele gedichten in de Ridderzaal op 5 mei (of elders).
Bespreek doel en waarde van dodenherdenking:
Wat denken leerlingen daarover?
Waarom zou je dat wel of juist niet doen?
Is het emotioneel geladen of meer ceremonieel of misschien politiek?
Doe hetzelfde voor de viering van bevrijdingsdag.
Vul eventueel de verzameling steekwoorden aan met begrippen uit dit groepsgesprek.
Stap 2 - Gedichten voorlezen (groep) - 30 minuten
Laat leerlingen de selectie gedichten die ze kregen, bekijken en er om de beurt uit voorlezen.
Moedig ze aan te proberen met elkaar te doorgronden wat er staat en waarom dat er zo staat.
Bijvoorbeeld: In het gedicht van Vroman zitten heel intense beelden. Als je goed leest wat hij
beschrijft: wat zie je dan voor je? Laat leerlingen met elkaar ook naar vormtechnische aspecten
kijken: de klanken in het gedicht; de herhalingen.
De leerlingen hoeven het niet eens te worden. Het gaat er om dat ze scherp en bewust kijken
naar wat er staat en hoe dat er staat.
Stap 3 - Materiaal verzamelen (individueel) - 20 minuten
Vraag leerlingen van de in de voorbereiding aangelegde verzameling steekwoorden definities in
eigen woorden op te schrijven. Stel aanvullende vragen zoals:
Wat vind jij van de stelling 'je gedachten zijn vrij'?
Zijn er momenten waarop je niet mag zeggen wat je over iets denkt of voelt?
Schrijf vijf dingen op die je zou kunnen doen als je je onvrij voelt.
Geef leerlingen steeds ruim de tijd om antwoorden op te schrijven (Benadruk: dit is geen
toetsing! Het zijn gedachten, overwegingen die per persoon kunnen verschillen.) Wanneer het
thema van vele kanten verkend is, is het tijd voor de volgende stap.
Stap 4 - Schrijven (individueel) - 30 minuten
Vraag leerlingen terug te lezen wat ze bij alle vragen noteerden. Bedoeling is dat ze al lezende
flarden van zinnen en losse woorden onderstrepen of met een highlighter markeren. Vertel nog
niet wat het doel is en benadruk dat dit zonder een al te kritische beoordeling moet gebeuren.
Vraag minimaal vijf onderstrepingen te doen. Als er iemand is die bijna alles onderstreept, laat
die persoon in een tweede ronde binnen het onderstreepte alsnog kiezen.
Laat leerlingen de geselecteerde stukken tekst op een nieuw vel overschrijven. De opdracht is
vervolgens om met die selectie een voorlopige versie van een gedicht te schrijven. Begeleid
leerlingen individueel bij vaststellen van de volgorde en opsporen van stukken die nog
aangevuld moeten worden.
Stap 5 - Feedback (groep) - 45 minuten
Laat leerlingen ieder hun gedicht voorlezen. Houd na elk gedicht een bespreking. Stel kwesties
aan de orde als:
Wat is het mooiste/indrukwekkendste/meest verrassende stukje van het gedicht?
Raak je ergens de aandacht kwijt? Zo ja: hoe komt dat?
Roept het ergens weerstand/boosheid/oneens zijn op: hoe komt dat? Is dat dan kracht of
zwakte van het gedicht?