Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
gezegde op zich zelf vormt. Zoo ook bij verbinding met een zin<br />
waarin <strong>het</strong> hulpwerkw. „moeten" staat : „In dan moss e-ze<br />
nae de skuit toe ; gaen slaepe". „Dan moss e-we ze skeep<br />
doen ; āēst op dek gooie, dan in 't faronder, in dan pas opburrage".<br />
Zinnen met een infinitief met te als „gezegde" zijn zeldzaam.<br />
In de eerste plaats is er de uitroep van verontwaardiging : Wat<br />
hē-je d'r an ! Twie skote te vermorse ! In de tweede plaats de<br />
stereotype vorm : Saeterdassaevens hāaje we de klijn wech egooit<br />
mitte stilte, niet te wete dat we in de Straet waere ( = zonder<br />
te weten). En dan de verbiedende zin : „Niet te vlouke !" „1Viet<br />
te skelde hoor !"<br />
Er zijn eenige vlotte verbindingen van den infinitief met „te"<br />
en andere voorzetsels. Hoe gemakkelijk de infinitief door middel<br />
van een voorzetsel (i. c. van) als een substantief in objectsverband<br />
kan staan, blijkt bijv, uit : Hij praet fan maer om de Noort te<br />
gaen zāale.<br />
Den infinitief met om (te) kunnen we nog zien „groeien" uit<br />
de voorzetselbepaling met om, uitgebreid met een infinitief, die<br />
als de boven besprokene, naderverklarend is : Dan ging je om<br />
waeter. Vijf, zos vaete w a et e r slaen. Dan ginge we mit<br />
twie kruiwaeges om talhoute2). T a 1 h o u t e haele. Zoo<br />
kan men nog in <strong>het</strong> Katwijksch den infinitief met voor (te) verbinden<br />
: 'n Bun is 'n bewaerplaes foor de vis in 't leve te hauwe.<br />
Oorspronkelijk staat de infinitief (in 't leve te hauwe) door een<br />
pauze gescheiden. Zoo ook : Dat was foor booskoppe te betaele. —<br />
Daar kwam de auto voor de stikkande nette te haele. Dar waere<br />
twie luikies, fen voor omlaeg te gaen. (als men de schuit opvijzelde)<br />
āēst achter opfijzele, in et roer ofneme, voor onder de<br />
pan te legge ( = om <strong>het</strong> roer onder de pan van de vijzel te leggen).<br />
Dat beleze is foor kwaele te geneze. Op dezelfde wijze is gegroeid<br />
: Dan zat je mit s'n stik of sosse-n-ofachte-n-om de mast<br />
op te haele. Andere voorbeelden van om te zijn : As je overhāai<br />
( = geld overhield), dan kreeg je dat om te dāēle. 'n Kan<br />
of drie groen' olie, d at w a s om te brande-n-ook.<br />
Verbindingen met om (te) en voor (te) kunnen ook zijn voortgekomen<br />
uit <strong>het</strong> gebruik van den substantieven infinitief bij deze<br />
voorzetsels.<br />
De substantieve infinitief komt voor, verbonden door een voor-<br />
I) Dan ginge we om talhoute — is ook zonder volgenden infinitief nog gangbaar.<br />
163
Change language