You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
taal overgegaan : Die kan nog gien iene goeje zāēwart maeke !<br />
(Hij doet nooit een ding goed, heeft altijd ongelukken, etc.).<br />
Als bijwoord is gangbaar <strong>het</strong> substantief lijI) : We benne dar<br />
lij van (we liggen aan de lijzijde ervan, lijwaarts van <strong>het</strong> doel).<br />
Afleidingen zijn : l i jelaker, bij v. 'n endje lij elaker (wat meer naar<br />
de lij) ; at lijer hoofd (de lijwaarts gelegen pier) ; at lijalakste<br />
vaertuig (<strong>het</strong> meest naar de lij liggende vaartuig). Tegendeel<br />
van de lijerste is de bovaste ; de vorm is dus waarschijnlijk naar<br />
<strong>het</strong> voorbeeld van de onderste geschapen (ook lijer naar onder).<br />
Een ander bijwoordelijk voorvoegsel op -er is uiter bijv. in :<br />
't uiterend van de vleet (<strong>het</strong> uiteinde).<br />
De Noordelijkste is in <strong>het</strong> Katw. de noorste ; comparatief is<br />
noorlaker. De Zuij (<strong>het</strong> Zuiden) heeft als bijv. naamw, Zuier (zuider-)<br />
bijv. 't zuijer hooft. Superlatief bijw. en bijvoegl. is zuierst.<br />
3. DE ONTKENNING<br />
De ontkenning van <strong>het</strong> gezegde wordt door den Katwijker<br />
met <strong>het</strong> bijwoord iet uitgedrukt, den ouden positieven vorm<br />
(oorspronkelijk beteekenende : iets, op een of andere manier,<br />
ooit) waarvan <strong>het</strong> algemeen Nederlandsche niet de negatei is.<br />
Hierbij zijn nog resten van <strong>het</strong> oude negatieve en aanwezig.<br />
De andere negatieve bijwoorden nooit, nurragens en de voornaamwoorden<br />
niemand2) en ņiks (nadrukkelijke nimmendal) hebben<br />
den gewonen vorm met n-. Eigenaardig is de zin : „We hebbe<br />
iet evange !" (We hebben niets gevangen). Het schijnt wel dat<br />
dit een rest is van <strong>het</strong> gebruik van iet = iets ; dan is de negatie<br />
en (We en hebbe...) uitgevallen. Hetzelfde kan men onderstellen<br />
bij den uitroep „'t Is fetes!" (= 't en is iet des). Ook gien (verscherpt<br />
tot chien) wordt in <strong>het</strong> Katwijksch gebruikt op de manier<br />
van <strong>het</strong> Hollandsch in <strong>het</strong> algemeen3). We noemen <strong>het</strong> omschrijvend<br />
gebruik, als in „Hij hāai ar gien skuld an" ( = hij was onschuldig)<br />
; <strong>het</strong> voorvoegsel on- komt zelden voor, een bijv.<br />
naamw. als ongeduldig kent <strong>het</strong> Katw. niet (daarvoor drif tig,<br />
kort, zeurderig). Ook gien als negatie bij een d ēel van <strong>het</strong> gezegde :<br />
„Voer je daer van?" „E ē n e e n 't. Die haat chien rāēder eweest".<br />
Toe we weer as an eweest waere, mit chien voile skuit haering<br />
I) De richting waarheen de wind waait.<br />
2) Meestal ganien (geen ēen).<br />
3) Zie Stil. Gramm. blz. 420.<br />
20I
Change language