Bekijk het PDF bestand.

epaalden tijdvorm gebruikelijk zijn. Een voorbeeld hiervan is
zwijgen. Men zal niet zeggen : „Hij zw ēeg ten slotte" of „Hij
zat er zwijgend bij", maar omschrijvend : „Hij hieuw z'n mond
op 't end", „Hij zat er stil bij", „Hij zee niks". Maar in den vorm
van den volt. teg. tijd is het in veelzeggende beteekenis gebruikelijk
: wanneer iemand getart wordt door een ruziemaker, dan
zal hij zijn „afzijdigheid" omschrijven door te zeggen : „Ik heb
maar azwēge" (de bijzondere beteekenis gaat hier samen met
sterk woordaccent, zie blz. 41 vig).
Anderzijds worden talrijke werkwoordelijke begrippen „omschreven"
door verbindingen van „leege" werkwoorden. Verbindingen
met koppelwerkwoorden en met „hebben" zijn zoo
tot belangrijke grammaticale vormen gegroeid (zie blz. 174 en vlg.).
Men denke aan verbindingen als bang zijn, fat hebben, oud
worden etc. Ook het passief en de onpersoonlijke gezegdevorm
is veelal een middel tot omschrijving.
Evenals in andere dialecten, zijn er ook in het Katw. vele verbindingen
met het „leege" werkwoord doen, verbonden met een
„intern object" : „'t waeter an boort doen (brengen), de jonges
mosse de kaernemelk an boort doen ; de nette skeep ( = an boort)
doen; winkel doen ( = een winkelnering drijven) ; 'n spok doen,
'n brobbel doen (= een geweldige hoeveelheid vangen) ; dat
dier doet s'n kracht iet māēr (is niet veel meer waard, heeft geen
fut meer) ; de skuit dee geen kracht an de kaebel (spande hem
niet) ; dat swaerd doet s'n kusting an die klamp (oefent druk uit).
Dubbel omschreven is de vorm met het aanduidende, onbepaalde
er en wat : „Die hāad er wat an edāen !" (die heeft heel wat jenever
gedronken). Met een pronominaal object wordt doen „vervangend"
werkwoord : „Dat waere allegaer van die harde nette.
Mitte hand emaekt, d a t deeje de vrauwe" (nl. breien) (zie blz. 182).
Ook met bijw. bepalingen is doen omschrijvend : i n kippe en
knijne doen ( = handelen) ; we deeja sae m e.
Maeke omschrijft de causatieve handeling : „Dat hāad amaekt
dat ik ar iet nae toe en gae" (in dezen bijzin wordt ook het werkw.
begrip „mijden" omschreven). Een causatieve omschrijving van
de vaktaal is : We maekte drijfwant (== we lieten de vleet hooger
gaan). Andere werkwoorden met een intern object, van de vaktaal,
zijn bijv. : de wacht hauwe bij (= bewaken) ; de wacht kloppe,
loope (= op wacht zijn). Eigenaardig zijn de omschrijvingen van
de gedragingen van de schuit, die als een levende „hij" fungeert.
54