Bekijk het PDF bestand.

onovergankelijk geworden : „As we dan anzettede an de strand..."
(nl. de schuit aan wal zetten, teg. of vaere).
Het passief (ondergaan van een gebeuren) wordt in de vaktaal
niet altijd door het hulpwerkw. worden omschreven. Men zegt :
„Mit te vloed ginge w'aerdig opdringe" en „We dronge teuge
Zanferd an", waarmee bedoeld wordt dat men door den stroom
gedrongen wordt tegen de richting van den wind. Iets dergelijks
is de zin met actieven gezegdevorm : „Die logger laet faertig
last" (in die logger kan g,o last geladen worden). Het passief kan
ook door een reflexief gezegde worden omschreven : „Levend
dat ferkocht s'n āage". In dit verband wijzen we op het zelfst.
naamwoord braeder (brāēr), nl. een makreel of vette haring, die in
zijn eigen vet wordt gebraden ; men bakt hem in een stuk papier
gewikkeld op de kachel ! De voorstelling is echter : hij doet het
zelf, hij braadt zichzelf ; vandaar het nomen agentis op -er.
De lijdende vorm is ook in de volkstaal vooral gebruikelijk als
aanduidende omschrijving. Zoo zal men zeggen „Dat wier me toe
bij ebrocht" voor : „die gedachte viel me, bij inspiratie, in" of
„ik kwam plotseling op die gedachte". In antwoord op de opmerking,
dat een nog jónge matroos was omgekomen door de
torpedeering van een bomschuit, zei de grootvader : „Jae, maer
daer wier mitten ooralog iet nae evraegd". Ook de onpersoonlijke
constructies komen voor : „D'r is hāēl wat ov-espeult in die jaere".
Ook voor gewoontehandelingen aan boord is het passief heel
gewoon : As we dan anzettede an de strant, g i n g e r an
beet waeter overheen voor at choed blijve, in as we
dan weer ov-en-voere, dan wier at er weer ov-egooit". Flier is ook
een omschrijvende onpersoonlijke gezegdevorm met „ging" gebruikt.
Zoo ook : Laeter krege we-n-en boot op te bouch, in toe
ging de klijn mit s'n poote in de kous fan at touw (werd geplaatst).
Nog een passief : Dat wier altijd edaen as at an harde strand was.
Het hulpwerkwoord wordt in de Katw. volkstaal wel weggelaten
bij samengestelde gezegd : „Die nette motte nog aolied" is even
gebruikelijk als „motte nog aolied worde". Zoo ook : „'t Stierboordswand
mot 'n beetje anezetted".
Daarentegen is in het Katw. in den voltooiden tijd het verleden
deelw. eworde onmisbaar. Hierover, en over het gebruik van het
hulpw. weze dient nog een en ander gezegd. We hebben reeds
gewezen op de uitdrukking „Dat wull-ak fan jouw iet ezāat hebbe".
Net verleden deelwoord is hier passief, bepaling van gesteldheid.
184