2014_armoede_ongedeelde_stad_v2

sociaal-economische status (SES), maar wat dat betreft zijn we
inmiddels weer op onze schreden teruggekeerd. Want kinderen
van hoogopgeleide, westerse migranten blijken het in het onderwijs
even goed te doen als kinderen van hoogopgeleide (en
daardoor rijkere) Nederlandstalige ouders, terwijl kinderen van
laagopgeleide, niet-westerse ouders kampen met taal- (en reken)problemen,
net als autochtone Nederlandse kinderen die
uit gezinnen met een lage SES komen (en daardoor armer zijn).
Dat betekent dat de bakens opnieuw moeten worden verzet.
In de afgelopen decennia is veel geëxperimenteerd met de
bestrijding van onderwijsachterstanden. Op vier strategieën wil
ik in deze bijdrage ingaan: opbrengstgericht onderwijs, de focus
op het jonge kind, het voorkomen van laaggeletterdheid en stimulering
van ouderbetrokkenheid.
111
Opbrengstgericht onderwijs
In Amsterdam is in 1994 door de toenmalige wethouder Van der
Aa de aanzet tot opbrengstgericht onderwijs gegeven met het
rapport Naar betere resultaten. Het heeft een tijd geduurd voordat
het Amsterdamse onderwijs deze visie heeft omarmd. Vanuit
het idee ‘laat duizend bloemen bloeien’ lag het accent voornamelijk
op de zelfontwikkeling en zelfontplooiing van kinderen.
Zolang de bomen tot in de hemel groeien is daar niets mis mee,
maar als de broekriem moet worden aangetrokken en leerlingen
het basisonderwijs binnenkomen met een (taal)achterstand,
wordt het tijd om de doelstellingen van het onderwijs en de weg
daarnaartoe kritisch tegen het licht te houden.
Evaluatie en toetsing zijn daar onlosmakelijk mee verbonden.
Nu valt het woord toetsing niet bij iedereen in de smaak, maar
wie het onderwijs serieus neemt ontkomt daar niet aan. Of een
klassieke toets daarvoor het geschiktste instrument is, is vers
twee; je kunt ook evalueren in de vorm van een of meerdere
observaties, een leerlingvolgsysteem of anderszins. Maar het is
cruciaal te weten wat de lessen hebben opgeleverd, hoe de leerling
ervoor staat en welke methoden het beste werken.
Dat een dergelijke aanpak zijn vruchten afwerpt, bewijst de
Kwaliteitsaanpak Basisonderwijs Amsterdam (KBA) die destijds
door wethouder Asscher is ingevoerd. In deze verbeteraanpak
maakt de school een intensief veranderproces door, waarbij het
hele team zodanig wordt versterkt dat de school het beste uit
iedere leerling weet te halen. Dankzij deze verbeteraanpak is het
aantal zwakke tot zeer zwakke scholen in Amsterdam tussen 2009
en 2013 verminderd van 44 naar 4. Eerder was uit onderzoek