2014_armoede_ongedeelde_stad_v2

Verder doen lager opgeleiden in de klassieke verzorgingsstaat
een groot deel van het alledaagse betaalde werk in de zorg voor
een niet al te hoog inkomen. Velen van hen werken in verpleegen
verzorgingshuizen, in de thuiszorg, of in instellingen voor
mensen met een verstandelijke beperking of een psychiatrische
aandoening. De omslag van verzorgingsstaat naar participatiemaatschappij
betekent voor deze mensen nu al een verslechtering
van hun arbeidsvoorwaarden: velen worden ontslagen,
sommigen worden vervolgens weer in dienst genomen tegen
lagere tarieven, met een ongunstiger takenpakket.
Tot slot wordt van lagere inkomensgroepen veel vaker de facto
solidariteit gevraagd. Kinderen met leerproblemen die voorheen
naar het speciaal onderwijs gingen maar nu in het reguliere
onderwijs blijven, zitten veel vaker op school in Amsterdam-Zuidoost
dan in de Vondelbuurt. Ze komen veel vaker
terecht in het vmbo dan op het gymnasium. Werknemers met
beperkingen die in de klassieke verzorgingsstaat terecht konden
in sociale werkplaatsen, worden nu verwezen naar de gewone
arbeidsmarkt waar ze moeten concurreren met reguliere werknemers.
Meestal niet met hoog opgeleide, veel verdienende
professionals, maar met laag opgeleide werknemers aan de onderkant
van het loongebouw. Als het lukt om mensen met beperkingen
op de reguliere arbeidsmarkt aan het werk te krijgen
(door wettelijke verplichtingen of door subsidie aan werkgevers),
dan gaat dit ten koste van de werknemers aan de onderkant.
En, zo hebben we gezien in deze bijdrage, het zijn juist de
lagere inkomensgroepen die hun wijk of straat moeten delen
met kwetsbare medeburgers met een verstandelijke beperking
of psychiatrische handicap.
87
Mijn conclusie is dat de passieve solidariteit van de verzorgingsstaat
vooral drukte op de grootverdieners, de sterkste schouders.
De actieve solidariteit van de participatiemaatschappij lijkt vooral
offers te vragen van de lager opgeleiden en lager betaalden, de
zwakkere schouders. Dat is een verontrustend aspect van de
participatiemaatschappij en zou een reden kunnen zijn voor
herwaardering van de verzorgingsstaat.