2014_armoede_ongedeelde_stad_v2

36 zieningen versoberd, zoals hierboven aangegeven, hun bereik
nam deels wel toe tussen 2011 en 2012 (O+S, 2013a, p. 81). Van de
scholierenvergoeding steeg het bereik van 71 naar 74%, van de
plusvoorziening 65+ van 71 naar 73%, en van de kwijtscheldingsregeling
van 66 naar 69%. Het bereik van de langdurigheidstoeslag
bleef met 66% gelijk. Het gebruik van de stadspas nam af
van 61 naar 60% en het bereik van de collectieve ziektekostenverzekering
nam af van 54 naar 52%.
De toe- en afnames zijn niet heel groot. Hoewel er voor sommige
voorzieningen vooruitgang is geboekt, maakt een substantieel
deel van de minimahuishoudens geen gebruik van
deze regelingen, terwijl ze er wel recht op hebben. Dat heeft een
weerslag op hun feitelijk besteedbaar inkomen. Het vermindert
bovendien hun mogelijkheden om deel te nemen aan allerlei
maatschappelijke activiteiten. Zo is het doel van de stadspas om
het gebruik te stimuleren van culturele, sportieve en recreatieve
voorzieningen. Het feit dat deze stimulans voor een groot deel
ontbreekt voor huishoudens met een laag inkomen, betekent
dat ze meer sociaal geïsoleerd zijn en daarmee mensen in hun
netwerk moeten ontberen die hen kunnen helpen met bijvoorbeeld
het zoeken naar een baan. Waar het gaat om het vergroten
van het bereik van gemeentelijke voorzieningen, valt dus nog
veel winst te behalen.
Spanningsveld tussen de overheid als schuldsaneerder én -inner
Schuldhulpverlening speelt een belangrijke rol in het op peil
houden van het (feitelijk) besteedbaar inkomen van minimahuishoudens.
Huishoudens in zwaar weer kunnen een beroep
doen op deze dienstverlening om bijvoorbeeld huisuitzetting te
voorkomen. De overheid is – via de gemeenten – de belangrijkste
financier van schuldhulpverleningstrajecten en daarmee
verantwoordelijk voor schuldsanering.
Tegelijkertijd echter is de overheid verantwoordelijk voor het
innen van schulden die openstaan bij overheidsinstanties, zoals
onbetaalde zorgpremies, inkomstenbelasting en gemeentelijke
belastingen. Vooral onder arme huishoudens is vaak sprake van
dit type schulden. Het moge duidelijk zijn dat er frictie bestaat
tussen beide rollen (Jungmann e.a., 2012). Aan de ene kant is de
overheid erbij gebaat problematische schulden (onder bepaalde
voorwaarden) te saneren, aan de andere kant vormt de inning
van schulden een belangrijke bijdrage aan de overheidsfinanciën.
In de huidige tijd van crisis wint de laatste rol aan kracht.
Twee belangrijke ontwikkelingen in dit verband verdienen
aandacht. Ten eerste is er door de crisis en de bijbehorende be-