2014_armoede_ongedeelde_stad_v2

94 kansarme kinderen. Ik zal in dit essay ingaan op een aantal
praktische en morele kwesties van het onderwijsbeleid op dit
terrein.
Voor alle kinderen een gelijk speelveld
Ouders, hun sociaal-economische positie, steun en opvoedingsstijl
spelen een cruciale rol in de onderwijsloopbaan van kinderen.
De hulpmiddelen waar kinderen over beschikken verschillen
naar sociaal milieu. Dit geldt zowel in positieve als in
negatieve zin. Sommige kinderen krijgen van huis uit veel mee
en hebben daardoor een grotere slaagkans dan gemiddeld.
Maar er zijn ook kinderen die heel erg de dupe worden van de
omstandigheden waarin hun ouders verkeren, zeker wanneer
het gezin in armoede leeft. Als we het principe huldigen dat alle
kinderen gelijke ontwikkelingskansen verdienen, dan ligt daar
een belangrijk aangrijpingspunt voor sociaal rechtvaardig beleid.
Toch laat het beleid om het speelveld voor alle kinderen zo
gelijk mogelijk te maken een wisselend beeld zien. Sinds de
Tweede Wereldoorlog overheerst in veel landen de gedachte dat
vooral onderwijs een belangrijk instrument is om sociale mobiliteit
te bevorderen en mensen uit de armoede te laten komen.
Ook op andere beleidsterreinen probeert men de verhoudingen
wat ‘recht te trekken’, zoals op het vlak van huisvesting (huursubsidies)
en gezondheidszorg (gratis ziektekostenverzekering voor
kinderen tot achttien jaar). Toch is het heersende beeld dat onderwijs
in sterkere mate bijdraagt aan een gelukkige toekomst
dan andere voorzieningen.
Daar is in empirische zin veel voor te zeggen. Er is een verband
tussen opleidingsniveau van de ouders en maatschappelijke
loopbaan van de kinderen. Aangezien er tevens een sterk verband
is tussen sociaal milieu en succesvolle schoolloopbaan, ligt
de conclusie voor de hand dat onderwijs invloed kan uitoefenen
op de sociale mobiliteit binnen en tussen generaties.
Gelukkig is het in Nederland zo dat de overdracht van armoede
van ouders op hun kinderen betrekkelijk gering is (de zogenoemde
intergenerationele mobiliteit). Volgens een recent onderzoek
van het Sociaal en Cultureel Planbureau verkeert 7% van de mensen
die als kind arm waren, als volwassene nog steeds onder de
armoedegrens (SCP, 2011). Dat betekent dat de overgrote meerderheid
van de arme kinderen er als volwassene in meerdere of
mindere mate bovenop komt. Ook internationaal gezien laat