Basis Zorgprogramma - Efp

Basis Zorgprogramma
beperking van schade voor de patient en zijn omgeving, en vermindering van het delictrisico) zinvolle
behandeldoelen. Behandeling van verslaving is geïntegreerd in de behandeling van de psychiatrische
stoornis en staat in dienst van het doel van de TBS: recidivegevaar verminderen.
Omdat middelengebruik ongewenste gevolgen kan hebben voor de gezondheid van patiënten, en
omdat gebruik en handel behandelmotivatie, -relatie en -klimaat schaden, streeft men ernaar de
kliniek drugsvrij te houden. Daartoe controleert men de patiënten en hun omgeving, en hebben
handel en gebruik consequenties. In de intramurale fase van de TBS- behandeling wordt het einddoel
van de behandeling vastgesteld. Ook als patiënten na de behandeling weer een zelfstandig leven
kunnen leiden blijven ondersteuning en controle vaak langdurig noodzakelijk.
Het verdient aanbeveling - op specifieke indicatie - al in het begin een gedegen verslavingsanamnese
af te nemen. Zo ging de resocialisatie van alle patiënten met een autistisch spectrum-stoornisin
Mesdag goed, behalve bij patiënten van wie men niet had onderkend dat ze verslaafd waren en die
abusievelijk als 'enigszins afhankelijk' waren gediagnoticeerd.
De literatuur, e.g.Hammersley, Marsland en Reid (2003), laat zien dat middelengebruik en
delinquentie vaak samengaan. Tegelijkertijd is er opvallend weinig bekend over de causale relaties
tussen enerzijds de veschillende vormen van drugsgebruik en anderzijds de incidentie van delicten.
Het verdient dan ook aanbeveling deze relaties nader te onderzoeken. Verslavingszorg is in
samenwerking met het EFP bezig met de voorbereiding van een dergelijke studie.
Koeter, Campen & Langeland (2009) hebben een overzicht gepubliceerd van de interventies voor
middelengebruik en verslaving met een aantoonbaar effect op recidive bij justitiabele verslaafden in
een forensische context: de Interventiematrix Justitiële Verslavingszorg (JVZ). De JVZ-interventies
berusten op principes, methoden en theorieën (zoals cognitieve gedragstherapie, motiverende
gespreksvoering en operante conditionering) voor de werkzaamheid waarvan men empirische steun
heeft gevonden in andere landen. Men kan deze steun echter niet generaliseren naar justitiabele
Nederlandse verslaafden en er is ook niets bekend over het effect ervan op delictgedrag. De
effectiviteit van de specifieke interventies bij Nederlandse justitiabele verslaafden is, voor zover
bekend, ook nauwelijks onderzocht.
Hoewel er dus weinig eenduidige empirische steun is voor deze interventies is wel duidelijk dat
middelengebruik een belangrijke factor is in recidive. Het verdient dan ook aanbeveling op korte
termijn over te gaan tot pilot studies en meer systematisch onderzoek op dit punt.
Een interessante benadering voor de forensische setting is de Community Reinforcement
Approach (CRA). Het is een van de best onderbouwde methodieken in de verslavingszorg en sluit aan
bij de aanpak in de forensische sector. CRA berust op het idee dat een teveel aan drugsgerelateerde
‘bekrachtigers’ en een tekort aan andere ‘bekrachtigers’ afhankelijkheid van middelen in stand
houden (Meyers & Smith, 1995). Als de patiënt leert dat er meer belonende alternatieven zijn dan
alcohol en drugs en zo zijn leven verrijkt, blijkt de recidive af te nemen. De ontwikkeling van
alternatief gedrag levert een bijdrage aan het welbevinden bij verschillende vormen van comorbide
forensische problemen en vult de delictscenarioprocedure aan. Ongepubliceerde data van 900
adolescenten (12-17 jaar) laten een sterke, significante afname zien van conflicten en agressieve
62