Basis Zorgprogramma - Efp

Basis Zorgprogramma
Volgens de definitie van het AVT omvat het terugvalpreventieplan de interventies die de patiënt
helpen zijn dynamische risicofactoren effectief onder controle te brengen en te houden. De
interventies richten zich op de zelfregulatie verbeteren en, zo nodig, externe interventies
accepteren.
Het terugvalpreventieplan omvat een samenhangend overzicht van de valkuilen van de patiënt
(bijvoorbeeld denkfouten en oplossingen op de korte termijn) die kunnen leiden tot nieuwe
delicten. Tijdens de behandelingsperiode leert de patiënt uit het beschreven plan wat hij anders kan
doen of laten. Enerzijds gaat het hierbij om concreet gedrag, gericht op een gezonde omgang met
de realiteit, anderzijds ook om plannen en intenties, gericht op de toekomst. Het beschrijft interne
en externe beheersingsmogelijkheden en -behoeften, en betrekt hierbij ook de relevante factoren
uit de eigen psychopathologie(link).
Waar de praktische toepassing van het terugvalpreventieplan zich voornamelijk richt op het
voorkómen van riskant gedrag (het brandpunt van de behandeling volgens het What Works Model,
vraagt het Good Lives Model meer aandacht voor de positieve factoren. Positieve factoren
versterken draagt bij aan het voorkómen van terugval in riskant gedrag.
Therapeutische interventies in de forensische psychiatrie
Naast de hierboven beschreven signalerings- en terugvalpreventieplannen is er een scala aan andere
interventies. Deze komen hieronder aan de orde. Voor het effect van deze interventies op recidive
bestaat overigens vaak nog weinig tot geen empirische evidentie.
Cognitieve gedragstherapie
Cognitieve gedragstherapie (CGT) is momenteel de dominante stroming binnen de psychotherapie,
vooral ook omdat de andere stromingen veel minder empirisch zijn onderzocht. In CGT is de centrale
aanname dat leerprocessen verantwoordelijk zijn voor ongewenst en gewenst gedrag. Het gaat
hierbij om allerlei vormen van leren, zoals:
afleren en bijstellen van disfunctionele schema's,
klassieke conditionering,
operante conditionering,
vermijdingsconditionering,
leren van voorbeelden.
Deze vormen van leren gaan stuk voor stuk door voor oorzakelijke en bestendigende factoren in de
ontwikkeling van gedrag.
Forensisch psychiatrische patiënten krijgen CGT veelal in groepsvorm aangeboden, soms aangevuld
met individuele zittingen. Hoewel veel patiënten per week maar één uur 'echte' CGT ondergaan, zijn
zij veel meer uren per week ermee bezig in huiswerkopdrachten en in de uitwerking ervan in hun
dagbesteding. De CGT speelt hiermee een centrale rol in de vormgeving van de sociotherapie, de
vaktherapie en het dagprogramma.
66