Eindrapport Dieren onder de Wielen - Natuurpunt

ijzonder talrijk is. Hier worden opvallende concentraties aan dode kerkuilen gemeld op de E40 tussenVeurne en Jabbeke en op de E403 ten noorden van Brugge. Het zeer open landschap zorgt er hierblijkbaar voor dat kerkuilen laag de snelweg oversteken terwijl ze op jacht zijn over de graslanden.Ook op de E313, vooral in de omgeving van Herentals, is er een concentratie van gemelde verkeersslachtoffers,maar dit is dan ook een kerngebied met hoge dichtheid aan broedpaartjes.In de veronderstelling dat ca. 75% van de kerkuilen in nestkasten broedt (in de provincie Antwerpenis dat zelfs gegroeid van 75% naar 90% (Smets, 2011)), vlogen er de afgelopen jaren in Vlaanderenjaarlijks 1.500 tot 4.500 jonge kerkuilen uit. Gemiddeld wordt hiervan minstens 4% doodgereden,vaak binnen het jaar. Dit is het aandeel dat ook effectief gevonden en gemeld wordt. Als we voorzichtigschatten dat de helft (wellicht zijn het er meer) van de verkeerslachtoffers niet gevonden engemeld wordt, dan loopt dit aandeel op tot bijna 10%. Dat is een substantieel deel van de populatie,maar niet van die orde dat het verlies de populatie sterk beïnvloedt, of zelfs maar haar herstel enverdere aangroei ernstig afremt. Factoren als voedselbeschikbaarheid hebben een veel grotere impact:in een jaar arm aan muizen vliegen tot 3.000 jongen minder uit dan in een jaar met veel muizen.Die 150 tot 450 verkeerslachtoffers gaan dan niet echt het verschil maken voor de populatie. Degrootste sterfte bij kerkuil treedt overigens op tijdens strenge winters met veel sneeuw, omdat devogels dan moeilijk voedsel vinden en deze soort weinig vetreserves aanlegt (Laeveren, 2011; Smets,2010). In West-Vlaanderen echter wordt gemiddeld minstens 5-10% van de kerkuilen doodgereden,maar in sommige jaren loopt dit op tot 20% en meer. Dat is waarschijnlijk wel substantieel, en het ligtvoor de hand dat maatregelen eerst in die provincie worden uitgewerkt. Bermbeplanting met struikenen bomen zouden hier bv. al kunnen helpen. Deze verplicht de vogels om hoogte te nemen alvorensde autoweg over te vliegen. Hiervoor kan bijvoorbeeld wilg, haagbeuk of dergelijke gebruiktworden die een aaneengesloten (zonder openingen) wal vormen. Geluidswallen of schermen verplichtende vogels eveneens om meer hoogte te nemen bij het oversteken van een autosnelweg.Een andere optie is om de bermen als jachthabitat minder aantrekkelijk te maken voor kerkuilen (enandere roofdieren) door bijvoorbeeld een hogere maaifrequentie. Kort gras is minder aantrekkelijkvoor muizen. De grasvegetatie beplanten met lage, niet-besdragende struiken zou de berm ook minderaantrekkelijk maken voor kerkuilen. Door ecologisch bermbeheer hebben de bermen van autosnelwegenechter een floristische en faunistische waarde op zich gekregen. Het valt dan ook sterk tebetwijfelen of de genoemde maatregelen om bermen voor kerkuilen minder aantrekkelijk te maken,opwegen tegen de ecologische waarde van deze ‘restgronden’. Door zo weinig mogelijk uitkijkpostenzoals verkeersborden of reclamepanelen aan te brengen in kritische zones kan de berm ook iets minderaantrekkelijk gemaakt worden voor kerkuilen en andere roofvogels.De typische habitat voor kerkuilen heeft echter veel kleine landschapselementen. Uit dit project blijktdat kerkuilen vooral slachtoffer worden van het verkeer op snelwegen die door open landschap lopen,zoals in West-Vlaanderen of het noorden van Oost-Vlaanderen, waar echter weinig kleine landschapselementenaanwezig zijn. Wellicht kan ook in het geval van de kerkuil het verbeteren van dehabitat in het achterliggende landschap helpen om het percentage van de populatie dat slachtofferwordt in het verkeer terug te dringen.110