Tabel 2.31 – Overzicht van <strong>de</strong> systematisch getel<strong>de</strong> routes, met aanduiding van <strong>de</strong> waarnemer, <strong>de</strong> streek, het vervoermid<strong>de</strong>l, <strong>de</strong> genoteer<strong>de</strong> soortgroepen, het hoofdtype van <strong>de</strong> weg enhet gemid<strong>de</strong>ld aantal slachtoffers per km.Waarnemer Streek Vervoermid<strong>de</strong>l Soortgroepen Type weg Aantal slachtoffers/km Aantal kmFreddy Janssens Bree-Peer fiets vooral amfibieën en reptielen lokale en gewestweg 2,7Marc Herremans Zichem-Aarschot auto alle behalve amfibieën en reptielen lokale wegen 2,0Marc Herremans E313 Aarschot auto alle behalve amfibieën en reptielen autosnelweg 1,8Patrick Schuurmans Hamont-Achel - Hasselt auto zoogdieren, grotere vogels gewestweg 1,4Philippe Smets E40 tussen Tienen en Zaventemauto zoogdieren en vogels autosnelweg 0,7Pierre De Roo Schoten - Sint-Job-in't-Goor fiets alle soortgroepen gewestweg 8,5Pieterjan Vervecken Oosterlo-Geel fiets alle soortgroepen lokale en gewestweg 2,6Siegfried Van Ingelgem Mal<strong>de</strong>ren - Brussel Noord fiets alle soortgroepen lokale wegen 5,4Steven De Saeger Kalmthout te voet alle soortgroepen lokale wegen 6,8Tom Deroover Vilvoor<strong>de</strong>-Machelen auto alle soortgroepen gewestweg 1,9Wout Willems E19 Mechelen-Antwerpen auto grotere zoogdieren en roofvogels autosnelweg 0,619,616,87,632,5342,69,816,73,810,719,392
Deze intensieve tellingen zijn in aantal te beperkt om te kunnen dienen als ijkpunt voor heel Vlaan<strong>de</strong>ren.Ze vertellen wel veel over het lokale aantal verkeersslachtoffers en vormen een interessantesteekproef om <strong>de</strong> schatting van het absolute aantal verkeersslachtoffers in Vlaan<strong>de</strong>ren iets te kunnenverfijnen.Het aantal verkeersslachtoffers per jaar per km weg lag op dit totaal van 173 km wegtrajecten gemid<strong>de</strong>ldop 3. Het liep uiteen van 0,6 tot 8,4 slachtoffers per km per jaar. Op autosnelwegen was <strong>de</strong>dichtheid aan gemel<strong>de</strong> slachtoffers het laagst. Daar werd gemid<strong>de</strong>ld slechts één slachtoffer per kmper jaar gemeld. Op <strong>de</strong> overige wegen lag dit gemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong> op 3,9. Het gemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong> aantal slachtoffersper jaar per km verschilt ook sterk afhankelijk van het vervoermid<strong>de</strong>l. Te voet of per fiets wer<strong>de</strong>n 5,2slachtoffers per km per jaar geteld en per auto was dit slechts 1,4. Dit verschil tussen aantallen waargenomenper fiets of per auto komt in <strong>de</strong> buurt van het verschil van een zevenvoud dat in een studiein het Verenigd Koninkrijk gevon<strong>de</strong>n werd (Slater, 2002).De verschillen<strong>de</strong> waarnemers had<strong>de</strong>n wel een verschillen<strong>de</strong> focus. Een <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> waarnemers noteer<strong>de</strong>alle soorten, maar enkelen gaven aan om net wel of net niet <strong>de</strong> amfibieën en reptielen tetellen. Een aantal waarnemers noteer<strong>de</strong> enkel <strong>de</strong> grotere dieren of enkel <strong>de</strong> roofvogels. Ook tel<strong>de</strong>n<strong>de</strong> meeste waarnemers enkel tij<strong>de</strong>ns werkdagen en niet tij<strong>de</strong>ns hun vakantie. De meeste tellingenzijn dus ongetwijfeld <strong>on<strong>de</strong>r</strong>schattingen.Als we een gemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong> van 3 slachtoffers per jaar per km weg extrapoleren naar geheel Vlaan<strong>de</strong>renmet een totale lengte aan wegen van ongeveer 60.000 km, komen we uit op een totaal aantal vanminimaal 180.000 dierlijke verkeersslachtoffers per jaar. De literatuur geeft echter aan dat op autosnelwegenen vanuit <strong>de</strong> auto <strong>de</strong> waargenomen aantallen steeds sterk <strong>on<strong>de</strong>r</strong>schat wor<strong>de</strong>n. Indien weervan uitgaan dat <strong>de</strong> best <strong>on<strong>de</strong>r</strong>zochte routes (te voet of per fiets) het meest realistische gemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong>opleveren (5,2 per km per jaar), komen we tot een getal van 312.000 grotere dierlijke slachtoffersper jaar.In <strong>de</strong> studie die door Vogelbescherming Vlaan<strong>de</strong>ren in 1995-1996 uitgevoerd werd, registreer<strong>de</strong>n <strong>de</strong>meest regelmatige tellers gemid<strong>de</strong>ld 13,5 verkeersslachtoffers per km per jaar. Als we voor het huidigeproject <strong>Dieren</strong> <strong>on<strong>de</strong>r</strong> <strong>de</strong> wielen enkel rekening hou<strong>de</strong>n met het hogere gemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong> dat doorfietsers waargenomen werd, zijn<strong>de</strong> 5,2 per km per jaar, dan is dit iets meer dan een <strong>de</strong>r<strong>de</strong> van watmid<strong>de</strong>n jaren negentig waargenomen werd. Dat is een opvallend verschil. De intensiteit van het verkeeris <strong>on<strong>de</strong>r</strong>tussen nog sterk toegenomen. Als er op 10 jaar tijd drie maal min<strong>de</strong>r slachtoffers perkm per jaar waargenomen wor<strong>de</strong>n, is dit mogelijk <strong>de</strong> weerspiegeling van een werkelijke trend dat <strong>de</strong>dichthe<strong>de</strong>n aan dieren sterk is afgenomen. Dit is opnieuw een teken dat het absoluut niet goed gaatmet <strong>de</strong> Vlaamse natuur en grote(re) inspanningen nodig zijn om <strong>de</strong>ze negatieve trend te keren.Dit ka<strong>de</strong>rt helaas in een veel bre<strong>de</strong>r fenomeen. Op wereldvlak nam <strong>de</strong> zgn. ‘leven<strong>de</strong> planeet in<strong>de</strong>x’met 30% af sinds 1970 (Loh et al., 2005). Minstens eenzelf<strong>de</strong> grootteor<strong>de</strong> van achteruitgang wordt insteeds meer publicaties vastgesteld. In Europa wer<strong>de</strong>n afnames van 1 tot 4,3% per jaar gedocumenteerdvoor nachtvlin<strong>de</strong>rs, dagvlin<strong>de</strong>rs en landbouwvogels (bv. Conrad, Warren, Fox, Parsons, &Woiwod, 2006; Papazoglou, Kreiser, Waliczky, & Burfield, 2004; Sierro et al., 2009; Van Swaay et al.,2010; Wallis <strong>de</strong> Vries, van Swaay, & Plate, 2010). In dit mondiale scenario lijkt Vlaan<strong>de</strong>ren overigens93
- Page 1:
“Dieren onder de wielen”Monitor
- Page 4 and 5:
InhoudI. Samenvatting .............
- Page 6 and 7:
3.2.4 Concrete aanpak van (de nieuw
- Page 8 and 9:
I. SamenvattingMet het project ‘D
- Page 10 and 11:
III.DankwoordDit project zou niet m
- Page 12 and 13:
versnippering en verstoring (J. Rod
- Page 14 and 15:
Het departement Leefmilieu, Natuur
- Page 16 and 17:
Figuur 1.2 - Details van het invoer
- Page 18 and 19:
Figuur 1.4 - Feedback via het proje
- Page 20 and 21:
Figuur 1.6 - Gegevens invoeren via
- Page 22 and 23:
2 Resultaten2.1 Datakwaliteit2.1.1
- Page 24 and 25:
2.1.2.2 Dubbel ingevoerd door eenze
- Page 26 and 27:
Figuur 2.2 - Frequentieverdeling va
- Page 28 and 29:
a) Meldingenb) Slachtoffers60%13%27
- Page 30 and 31:
In de top 25 van het aantal slachto
- Page 33 and 34:
Een tweede opvallend gegeven is dat
- Page 35 and 36:
Voor ree blijken er opvallend gecon
- Page 37 and 38:
2.4.3.1 Onderschatting aantal verke
- Page 39 and 40:
2.5.2 Waarnemersinspanning of zoeki
- Page 41 and 42: Figuur 2.11 - Frequentie van het aa
- Page 43 and 44: Figuur 2.13 - Overzicht van de UTM1
- Page 45 and 46: De lagere waarden voor Oost-Vlaande
- Page 47: Aantal verkeersslachtoffersAantal v
- Page 53 and 54: Aantal verkeersslachtoffersAantal v
- Page 55 and 56: Aantal verkeersslachtoffersAantal v
- Page 57 and 58: Aantal verkeersslachtoffersAantal v
- Page 59 and 60: Aantal verkeersslachtoffersAantal v
- Page 61 and 62: Aantal verkeersslachtoffersSeizoena
- Page 63 and 64: Bij zoogdieren vallen de meeste sla
- Page 65 and 66: Onbekend 988 9,9%Kadaver in berm ge
- Page 67 and 68: Tabel 2.17 - Type weg per melding v
- Page 69 and 70: Onbekend 791 81,5%Geen middenberm 1
- Page 71 and 72: Percentage verkeersslcahtoffers70%6
- Page 73 and 74: stedelijk gebied of op wegen die bo
- Page 75 and 76: Figuur 2.44 - Aanbod van landgebrui
- Page 77 and 78: Verschil tussen waargenomen en verw
- Page 79 and 80: De genoemde verklaring voor het ver
- Page 81 and 82: 2.7). Daar loopt de hogesnelheidssp
- Page 83 and 84: eidt zich jaar na jaar uit, dus de
- Page 85 and 86: 2.10.4.2 VogelsVoor een lijst van d
- Page 87 and 88: 2.10.4.3 Amfibieën en reptielenDe
- Page 89 and 90: Figuur 2.49 - Locaties waar verkeer
- Page 91: doordat ze overreden worden door fi
- Page 95 and 96: 3 Impact van het verkeer op soorten
- Page 97 and 98: 1999). Dat alle amfibie- en reptiel
- Page 99 and 100: Tabel 3.1 - Amfibieënsoorten die g
- Page 101 and 102: 3.2.4 Concrete aanpak van (de nieuw
- Page 103 and 104: zoek naar vrouwtjes om te paren. Na
- Page 105 and 106: het verkeer (Holsbeek et al., 1999)
- Page 107 and 108: GEREGISTREERDE BROEDGEVALLENKerkuil
- Page 109 and 110: aantalwww.kerkuilwerkgroep.be. De a
- Page 111 and 112: Figuur 3.12 - Ruimtelijke spreiding
- Page 113 and 114: Percentage verkeersslcahtoffersde p
- Page 115 and 116: Figuur 3.16 - Plaatsen waar tijdens
- Page 117 and 118: dig uit te voeren zijn. Een zogenaa
- Page 119 and 120: schijnlijk slechts door één wijfj
- Page 121 and 122: Aandeel verkeersslcahtoffersMerels
- Page 123 and 124: 4 DiscussieIn dit hoofdstuk willen
- Page 125 and 126: Voor steenmarters is de vergelijkin
- Page 127 and 128: Tabel 4.1 - Aantal amfibieën en ge
- Page 129 and 130: Met de voorgaande vergelijkingen, m
- Page 131 and 132: eelden bekend waarbij berenpopulati
- Page 133 and 134: name door het werk van Daniel Klem
- Page 135 and 136: 5 Conclusies en aanbevelingen5.1 Be
- Page 137 and 138: 5.3 Monitoring van dierlijke verkee
- Page 139 and 140: 6 ReferentiesADSEI. (2005). Verkeer
- Page 141 and 142: Eurostat. (2010). Inland Transport
- Page 143 and 144:
Orlowski, G., & Nowak, L. (2004). R
- Page 145 and 146:
Vercammen, J., Huysentruyt, F., & C
- Page 147 and 148:
7 Bijlagen7.1 Bijlage 1: Overzicht
- Page 149 and 150:
Naam Soortgroep VLAA ANTW LIMB OOVL
- Page 151 and 152:
Naam Soortgroep VLAA ANTW LIMB OOVL
- Page 153 and 154:
7.3 Bijlage 3: Per soortgroep het a
- Page 155 and 156:
NaamSoortgroep VLAA ANTW LIMB OOVL
- Page 157 and 158:
NaamSoortgroep VLAA ANTW LIMB OOVL
- Page 159 and 160:
VosMerel159
- Page 161 and 162:
SteenmarterKonijn161
- Page 163 and 164:
7.5 Bijlage 5: Niet limitatief over
- Page 165 and 166:
7.6 Bijlage 6: Top tien van verkeer