et_atlas_final_son_hal

BİFTEĞİN SAKLI MALİYETİBir paket et üzerindeki fiyat etiketi, o eti üretirken ortaya çıkan gerçek maliyetiyansıtmıyor. İşin çevreye ve vergi mükelleflerine maliyeti çok dahafazla. Eğer bu maliyetler fiyata eklenirse hayvancılık net olarak zarar eder.Hayvancılığındoğaya verdiğizararı paraylaölçmek neredeyseimkansızDünya çapında, birçoğu gelişmekte olan ülkelerdeolmak üzere 1.3 milyar insan geçiminihayvancılıktan sağlıyor. Bunlarınçoğunluğu hayvanlarını köylerinin çevresindekiarazilerde otlatıyor, bazıları sürüleriyle oradanoraya göç ediyor, bazılarıysa evlerinde birkaç tavuk,sığır ya da domuz besliyor. Gelişmiş ya da hızlıbüyüyen ülkelerde hayvancılıkla uğraşan insanlarınsayısı azalıyor. Hayvancılık sektörü sanayileşiyorve et üreten firmalar giderek büyüyor.Şirketler, kârlarını, fabrika tarımı ya dahayvan yemlerinden kaynaklanan çevreselzararların, yani şirketlerin ödemek zorunda olmadıklarımaliyetlerin, üstüne inşa ediyorlar.Buna ek olarak hükümetlerden teşvik alıyorlar.Bu sübvansiyonlar genellikle aynı prensibe dayanarakbölüştürülüyor: Şirket ne kadar büyükseteşvik de o kadar büyük oluyor. Henüz birleşikbir ekonomik-ekolojik analiz yapılmamış olsada durumu kaba hatlarıyla özetlemek mümkün.Hayvansal bir ürün satın alındığında üç ayrı bedelödeniyor: Biri tüketici, biri vergi mükellefleri biride doğa tarafından. Tüketiciler ürünün değeriniölçmek için bu bedellerden ilkini kullanıyor. Diğeriki bedel ise bu ürünleri üretenlere ve pazarlayanlaraödenen saklı sübvansiyonların içinde.Çevrenin göğüslediği maliyet ise herhalde içlerindenen büyüğü, fakat bunu hesaplaması zor.Geçtiğimiz son otuz yılda ekonomistler ve muhasebecilerdoğaya verilen zararın parasal karşılığınıhesaplamak için kendi çevresel-ekonomik muhasebeyöntemlerini geliştirdiler. Bu hesap, fabrikatarımının ve şirketlerin bilançolarında görünmeyenmaliyetleri, örneğin hayvanları korkunç koşullardayaşatarak tasarruf edilen parayı ortayakoyuyor. Çevreye verilen zararlardan biri, hayvandışkısı ve sulu çamurun toprağa yayılmasının vesilajlık mısır gibi ekinler için kullanılan kimyasalgübrelerin neden olduğu aşırı gübreleme.Eğer aşırı nitrattan dolayı yer altı sularınınkalitesi düşerse burada ortaya çıkan maliyeti hesaplamakçok zor olur. Ancak su kuyuları tamamenkullanılmaz hale gelir ve içme suyu başka biryerden taşınmak zorunda kalırsa bunun maliyetitemel alınılabilir. Tüketici fiyatına yansımayan diğerbazı zararlar ise aşırı gübreleme sonucu toprağınyağmur suyunu filtreleme işlevini kaybetmesi,erozyon sonucu toprak kaybı yaşanması, biyoçeşitlilikteazalma ya da yosun patlamaları sonucuoluşan balık ölümleri ve dolayısıyla turistlerin bubölgelerden kaçması olarak sıralanabilir.Fakat, çoğunlukla en kapsamlı hasar işin kendisindençok daha uzakta meydana geliyor. Yoğunhayvancılık pratikleri, amonyak gibi azotlubileşikleri atmosfere saldığı için iklim değişikliğindeçok büyük paya sahip. 2011 Avrupa Azot DeğerlendirmeRaporu’na göre sadece Avrupa’nınbundan gördüğü zarar 70 ila 320 milyon avroseviyesinde. Aynı çalışmada bu meblağın kıtadakitarım sektörünün gelirini aştığı belirtiliyor. Bumaliyet, hesaplara dahil edildiğinde sektörün toplamdazarar ettiği görülüyor.Farklı bölgeler farklı destek seviyeleriHükümetlerden büyükölçekli canlı hayvan üretimiiçin alınan desteklerinyüzde olarak bölgeleregöre dağılımı, OECDsınıflandırması 2010-20124.8Avrupa12.524.3İngiliz MilletlerTopluluğuOECDKuzey Amerika14.4Asya2.61Güney Yarımküre22ET ATLASI