et_atlas_final_son_hal

LATİN AMERİKA SOYAİMPARATORLUĞU’NUN YÜKSELİŞİDünyada soya fiyatlarındaki artış, Arjantin’de yeni bir çiftçi türünü ortaya çıkardı.Bu, devletin vergi gelirlerinde de korkunç bir artış sağladı. Çiftçiliğinmaruz kaldığı yapısal değişimler ise ciddi sosyal ve ekolojik sorunlara yol açtı.Daha çoksoya, daha çokherbisit ve dahaçok kanservakası demekYeni Arjantin çiftçisi uluslararası bir şirketinyöneticisi gibi çalışıyor. Klimalı odasındansoyanın uluslararası emtia piyasalarındakifiyatını takip ediyor ve üretimini dizüstü bilgisayarıve cep telefonuyla organize ediyor. Tohumalma, ekme, pestisit, herbisit ve gübre uygulamagibi işleri, hatta hasat ve nakliyeyi bile uzman hizmetsağlayıcılara devretmiş durumda. Bütün buhizmetleri tek bir tedarikçiden alabiliyor olmasıda işine geliyor. Uluslararası şirketler çiftçileretohum, kimyasal seti ve hatta pazarlamahizmeti sunuyor. Soyanın fiyatının sürekli olarakyüksek seviyelerde seyretmesi orta büyüklükte,yani yaklaşık 100 hektarlık bir çiftliğin bilebu şekilde suya sabuna dokunmadan tarım yapabilmesinimümkün kılıyor.Toprak sahibi, işi taşerona vermenin maliyetinihektar başına 340 dolar olarak hesaplıyor.Mevsimine göre de aynı alandan 2.5 ila 4 ton soyafasulyesi almak mümkün. Ton başına 300 dolarlık“düşük” bir fiyat bile hektar başına 485 ila 980 dolargetiri sağlıyor. Bu da 100 hektarlık bir çiftliğinyılda 50.000-100.000 dolar arası kâr etmesi demek.%40 oranında özel tarım, toprak ve gelir vergisiödedikten sonra bile çiftçinin ellerini kirletmektenkaçınmasına değecek kadar para kalıyor.Bu çiftlik işletmesi modeli son 10 yılda çok popüleroldu. Bu modelin öncüleri, “ekim havuzları”kurarak bir araya gelip devletten ya da büyüktoprak sahiplerinden büyük ölçekli soya fasulyesitarımı yapmak üzere tarla kiralayan yatırımcılar.Bu yatırımcılar, işlerini genellikle başkent BuenosAires’teki birkaç ofisten yürütüyorlar. Yatırımcılarınbu çalışma biçimi çeşitli sorunlara yol açabiliyor.Büyük ölçekte çalıştıkları için daha fazla hasatyaptıklarından küçük ve orta ölçekli çiftçilerdendaha fazla kira ödeyebiliyorlar. Bu da kırsal kesimdekinüfus azalmasını tetikliyor. Buna ilaveten,kurumsal yönetişim yapıları sayesinde de vergiödemekten kurtulmanın yollarını buluyorlar.Arjantin’in soya fasulyesi tarlalarının %40’ı buekim havuzları tarafından işletiliyor. 2012’de hektarbaşına 1.6-2.5 ton soya fasulyesine denk kiraödediler, bu da yıllık olarak 594-825 dolar ediyor.Bu sayede büyük ölçekli monokültürler onbinlercehektar alanı kaplamış oldu. Orta ölçekli havuzlar15.000-30.000 hektarlık ekimler yaparkenbüyük ölçekli olanlar 100.000 hektar ve üzerine çıkabiliyor.2008-2012 yılları arasında ekim havuzlarıyılda %16-21 oranında. Kötü hava koşullarınınyarattığı riski bertaraf etmek için ülkenin farklıkısımlarında toprak kiralıyorlar. Ama 2012’denbu yana faaliyetlerini düzenleyen bir seri yeni yasasebebiyle kar oranları dolar bazında %3.6 ila %5seviyelerine gerilemiş bulunuyor. Şimdi bazı havuzlarParaguay, Brezilya ve Uruguay’a açılmayaArjantin soya ekonomisinin temel rakamsal verileriSoya ekimi, milyon hektarSoya üretimi, milyon tonSoya tüketimi ve ihracat, milyon ton(2013 tahmini)25505252 102019409153033109202054101001988 2000 201201988 2000 2012242ET ATLASI