et_atlas_final_son_hal

Sığır besiciliği ağırlıklı olarak erkek hayvanlarlayapılıyor. Kastrasyona hemen hemen hiçbaşvurulmuyor. Genç dişilerden uygun olanlarda genellikle kısa süreli bir besiden sonra kasabagönderiliyor. Besi süresi genotiplere ve besiyebaşlama yaşına bağlı olarak 3-12 ay arasında değişiyor.Yoğun beside kullanılan yem maddeleriiçerisinde başta arpa olmak üzere tahıllar, kepek,melas, posa, küspe gibi sanayi yan ürünleri önemliyer tutuyor. Yoğun besiye alınacak hayvanlarıbirkaç ay süreyle merada tutan işletmelere rastlamakda mümkün. Ama bu uygulama çok yaygındeğil. Ayrıca mera sezonunu kapatan sığırlarınbesiye alınmak üzere başka işletmelere satılmasıda söz konusu olabiliyor.KURBAN GELDİ ET ARTTITürkiye’de kişi başına düşen kırmızı et üretimidüşme eğiliminde. Örneğin 1990-1993 döneminde15.45 kg olan değer, 2010-2013 döneminde11.61 kg’a gerileyerek %25 oranında azaldı. Belkibu azalmanın da etkisiyle Türkiye, 2010 yılındakasaplık sığır, besiye alınacak sığır ve sığır eti ilekasaplık koyun-kuzu ithalatına başladı. Türkiye44 ayda et üretimi amacıyla toplam 1 milyon 211bin 403 baş sığır, 2 milyon 141 bin 955 baş koyunkuzuve yaklaşık 193 bin ton da sığır eti ithal etti.İthalatın yapıldığı ülkelerin büyük çoğunluğu Avrupakıtasında ama ABD, Meksika, Uruguay gibiAmerika kıtasındaki ülkelerden de canlı sığır ithalatıyapıldı. Türkiye’de et üretiminin bir bölümükurbanlık hayvanlardan elde ediliyor. Bir kurbanbayramında yaklaşık 2 milyon baş koyun-keçi ve600 bin baş da sığırın kesildiği tahmin ediliyor. Tamamınayakını 1-2 gün içerisinde kesilen bu hayvanlardanüretilen karkas miktarı yaklaşık 175 bintona, yani Türkiye’nin kırmızı et üretiminin neredeyse%20’sine denk geliyor.Türkiye’deki kırmızı et üretiminin kısa süredeve kolaylıkla artmayacak gibi görünmesi Amerikakıtasındaki işletme ve ihracatçıları Türkiye’yehayvan veya et satmaya istekli kılıyor. Hatta buralardangetirilen hayvanların son dönem besisininTürkiye’de yapılması ve burada kesilerek, ülkeiçine satılması ve/veya ihraç edilmesi de tartışılanhususlar arasında. Bu düşünce, Türkiye’nin hemdönem dönem büyük çaplı ithalat yapma olasılığınahem de sığır eti üreticisi ülkelerin birçoğundatavuk ve domuz etine talebin artmasıyla, sığır etitalebinin düşeceği yolundaki beklentiye dayandırılıyor.Bu beklentinin gerçekleşmesi halindesadece ithalat süreklilik kazanmayacak, aynı zamandaTürkiye çevreye zarar verecek bir üretiminyaygın olarak yapıldığı bir alan haline de gelmişolacak. Üstelik bu üretim, büyük ölçüde başkacoğrafyalarda üretilmiş hayvanlar ve yemler kullanılarakgerçekleştirilecek.ET ATLASIKanatlı eti yüksekten uçuyorTürkiye’nin toplam et üretiminde kırmızı et ve kanatlı etinin payı, %100806040200kanatlı etikırmızı et1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013Tavuk ETİNE talep büyükTürkiye’de tavuk eti üretiminin artış hızı, kişi başınaet üretimini artıracak kadar yüksek seyrediyor.1995 yılındaki kanatlı eti üretimi 2003 yılındaikiye, 2009 yılında üçe, 2012 yılında da dördekatlandı. Türkiye’de tavuk eti üretiminin gelecekyıllarda da artması bekleniyor. Bu artışın tek nedeniise elbette iç tüketim olmayacak; Türkiye tavukçuluğadayalı ithalatını artırmaya çalışıyor. 2010yılından 2013 yılına kadar tavuk eti ihracat tutarınınyaklaşık üç kat artması bu çabanın bir sonucuolarak değerlendiriliyor. 1995-2013 dönemindeTürkiye’nin toplam et üretimi yıllık ortalama %3.9oranında arttı. Kanatlı eti üretiminin artış hızı%8.4 olurken, kırmızı et üretimi %0.07 ile neredeysehiç artmadı. Kişi başına kırmızı et üretimi yıldaortalama %1.26 azalarak 16.45 kg’dan 13.10 kg’ainerken, kişi başına kanatlı eti üretimi yıllık %7.0artış ile 6.99 kg’dan 23.64 kg’a çıktı.Türkiye’de kişi başına sığır eti üretimi azalmadıama toplam kırmızı et üretimi azaldı. Bunun temelnedeni de kişi başına koyun, keçi ve manda etiüretiminin düşmesi oldu. Gerçekten de kişi başınakoyun ve keçi eti üretimi 1990-1993 dönemindeyaklaşık 6,5 kg iken 2010-2013 döneminde 1,8kg’a geriledi. Ama sığır etine olan ilgi devam ediyor.Koyun ve keçi etine olan talebin görece düşmesindeşehirleşmenin de payı var; özelliklegenç nüfus koyun ve keçi etini yemiyor. Koyunve keçi eti üretiminin azalmasında, hem üretimkoşullarının zorluğu hem de düşük kazançnedeniyle, meraya dayalı üretim yapanlarınüretimden vazgeçmelerinin de büyük payı var.Türkiye’de hemen hemen her zaman kırmızıet fiyatları yüksek seyrediyor. Mevcut koşullar vevar olan üretim sisteminde göz önüne alındığındaçok daha ucuz kırmızı et üretimi beklenmemeli.Tavuk eti ise görece daha ucuz bulunuyor.Üreticinin eline geçen fiyatlar esas alındığında 1kg sığır eti fiyatına alınabilecek tavuk eti miktarıyıllara göre 2.8-3.8 kg arasında değişiyor. Kişi başınatavuk eti tüketiminin artmasında fiyatın düşükolması yanında özellikle kolay hazırlanabilmesi,beslenme alışkanlıklarının değişmesi ve tüketicilerinsağlıkla ilgili kaygıları da, yeterince delil olmasabile, rol oynuyor.TÜİKTavuk etitüketimindekiartışta beslenmebiçiminin değişmeside etken27