et_atlas_final_son_hal

TÜR FAKİRİ GEZEGENHayvancılığın genetik tabanı her geçen gün daralıyor. Tüm dünya belli bir amaçiçin üretilmiş az sayıdaki ırka güveniyor. 130 ülkede yetiştirilen siyah-beyazHolstein-Fresian süt ineği gibi ırklar buna örnek. Tavuk, keçi, domuz ve koyunüretimi de yüksek verimli birkaç ırk üzerinden ilerliyor.34Tek birhoroz ırkı, genetikolarak benzer 28milyon yavrununbabası olabilirKüreselleşmenin iki kazananıHolstein-Friesian süt ineği varlığıBüyük beyaz domuz varlığıİnsanoğlu 30 farklı canlı türünü çiftlik hayvanıolarak evcilleştirdi ve bunu yaparken de inanılmazbir ırk çeşitliliği yaratmış oldu. Şu anakadar BM Gıda ve Tarım Örgütü’nün belgelediğiyaklaşık 8000 farklı ırk var. Bunların büyük kısmı,çoğu kadın olan küçük besiciler tarafından yetiştiriliyor.Besici kadınlar, hem dünyanın etini üretiyorhem de canlı hayvan çeşitliliğini korumuşoluyor. Pek çok fakir hanede hayvanlar; özellikletavuk, koyun ve keçi, o hanenin geçimininönemli kaynaklarından biri. Bu iş için yerli veçok amaçlı kullanılabilen ırklar seçiliyor çünküonlar yerel koşullara ve çetin iklim koşullarınauyum sağlamış oluyorlar.Ağır endüstriyel hayvancılıkta ise toplam sekiztür hayvan kullanılıyor; sığır, domuz, koyun,keçi, tavuk, hindi, ördek ve tavşan. Bunların bazılarıkendi içinde de gelişmiş durumda. Endüstri,hayvanları verimli birkaç ırka indirgedi, bunlarınmelezlenmesi ile de bugün yediğimiz hayvanlarortaya çıktı. Bu hibrit üretim, özellikle kümes hayvanlarıve domuzlarda kullanılıyor ve bu, hayvanlarıngenetik çeşitliliğini iyice kısıtlıyor.FAO1950’ler büyük ölçekli ticari et üretimininbaşlangıcına ve önemli miktarda genetik çeşitliliğinkaybına tanıklık etti. Kurumsal bir biçimdeçalışan besiciler üretim artırımı ve hızlı büyüme,verimli yem dönüşümü ve yüksek verim gibi ticariolarak kullanışlı özelliklere odaklandı. Sonuçtayüksek protein ile beslenen, pahalı ilaçlara ve iklimkontrollü barınaklara ihtiyaç duyan, yüksekperformanslı ve genetik olarak aynı ırklar ortayaçıktı. Günümüzde ise sürekli büyüyen dünya et piyasasınıntalep ettiği ticari besi hayvanları, birkaçuluslararası firma tarafından tedarik ediliyor. Buşirketler aynı zamanda, özellikle kanatlı hayvan,domuz ve sığırlar konusunda yüksek yoğunlukluhavyan genetiği endüstrisinin Ar-Ge’sini de kontrolediyor.• Dünya domuz arzının üçte biri, ticareti yapılanyumurtaların %85’i ve üretilen sütün üçte ikisi buırklardan geliyor.• Kümes hayvanları sektöründe dört şirket, kümeshayvanları Ar-Ge’sinin %97’sini yapıyor. Tavukçuluğunpazar payının %95’ini üç şirket kontrol ediyor.Ticari yumurta üretiminde hayvan stoğununyaklaşık %94’ünü iki şirket elinde tutuyor. Dünyahindi üretiminin tamamında sadece iki şirket sözsahibi.• Ar-Ge çalışmaları da pek farklı değil. En büyükdört şirket, dünya domuz ve sığır sanayinin Ar-Ge’sinin üçte ikisini kontrol ediyor.Su ürünleri yetiştiriciliği henüz endüstrininküçük bir kısmına denk gelse de şu an en hızlı büyüyensektör konumunda. Büyük hayvanlar üzerineçalışan gen firmalarının pek çoğu yakın zamandasu ürünleri yetiştiriciliği konusuna meraksaldı. Sadece bir avuç türle çalışıyorlar ve özellikleAtlantik somonu, gökkuşağı alabalığı, tropik karidesve tatlı su çipurası ile ilgileniyorlar.Küresel olarak canlı hayvan genleri ile uğraşanlarınbüyük çoğunluğu özel şirketler. Bunlarne gelirleri ve yatırımları ile ilgili rakamları, nede ellerindeki gen kaynakları ya da canlı hayvankoleksiyonu ile ilgili bilgileri açıklıyorlar. Özel sektöreait hayvan gen pazarının büyüklüğü, genetikmalzemelerin fiyatı ve satış rakamlarıyla ilgili kamuylapaylaşılan herhangi bir bilgi yok. Ama görüneno ki; ticari tohum piyasası ile kıyaslandığındaticari hayvan genleri piyasası oldukça küçük.Çin, ülkenin en popüler protein kaynağı olandomuz etine artan talep sayesinde dünyanın enbüyük et tüketicisi konumunda. Ülkenin domuzarzının büyük kısmı hâlâ küçük domuz besicilerindengeliyor. Fakat hükümet politikaları dikeyET ATLASI