okulu terk k‹m‹

I. BÖLÜMİLKÖĞRETİM OKULLARINDA OKULU TERKİN TANIMIGİRİŞTürkiye’de ve diğer ülkelerde yapılanokulu terk araştırmalarının en önemlisorunlarından biri kapsamlı vekarşılaştırılabilir bir okulu terk tanımınıngeliştirilememiş olmasıdır. Birçokfarklı araştırma okulu terk kavramınıtanımlamaya ve terk oranlarınıhesaplayabilecek bir yöntem geliştirmeyeçalışmaktadır. Okulu terk tanımı veölçme yöntemlerinin tutarlı olmamasıkarşılaştırmalı araştırmalar yapmayızorlaştırmakta ve yorum farklılıklarınayol açmaktadır. Tanımlardaki farklılıklaröğrencinin sistemden ne kadar süreyleayrı kaldığı, hangi nedenle ayrı kaldığı,hangi yaşlar ve sınıf düzeyinde ayrı kaldığıgibi unsurlara dayanmaktadır. Bu durumfarklı çalışmaların karşılaştırılmasınıgüçleştirmesinin yanı sıra tutarlı izlemepolitikaları geliştirmeyi de sınırlamaktadır.I.1. ULUSLARARASI ALANDA OKULU TERK TANIMI VE YAKLAŞIMLAROkulu terk en genel olarak eğitimin onaylı, resmibir diploma alınmadan sonlandırılması olaraktanımlanmıştır. Bu tanım kavramı “operasyonel”olarak kullanışlı kılmakla birlikte, eylemin davranışsalkarmaşıklığını yansıtmamaktadır. Örneğin Morrow(1999) eğitim sisteminden ayrılması okul tarafındanistenilen öğrencilerle, eğitimini tamamlayabilmebecerisine sahip olup ancak bırakmayı kendi terciheden öğrencilerin farklı tablolar çizdiğini ve okuluterk tanımı çerçevesinde ayrıştırılmaları gerektiğinivurgulamaktadır. Bazı çalışmalar ve eğitim sistemleri,öğrenci ancak yasada belirtilmiş bir yaşa geldiğindeve hala eğitim sistemi içinde değilse okulu terktenbahsetmektedirler. Başka araştırmacılar ise okulu terkiçin öğrencinin arka arkaya iki hafta izinsiz okuldanuzak kalmasını kıstas olarak almışlardır. Ancak butanım öğrencinin daha sonraki zamanlarda okula geridönüp diploma alması durumunda ortaya istatistikselsorunlar çıkarmaktadır. Uzun süreli devamsızlıklar,kayıt olmama veya hatta durumlarda başka okullaranakil, okulu terk olarak sayılabilmektedir. Diğer birtartışma eğitim sistemi dışında olmakla birlikteyetişkin eğitimi kurslarına giden öğrencilerin okuluterk etmiş sayılıp sayılmayacağı üzerine yapılmaktadır.Tanım aşamasında karşımıza aşağıdaki sorularçıkmaktadır.1. Öğrencinin okulu terk etmiş sayılması için ne kadarsüreyle devamsızlık yapmış olması gerekir? İki haftamı, bir ay mı? Ya da yalnızca sınavlara girmek içinokula gelmek devam etme nedeni sayılacak mıdır?2. Bilişsel kapasite yetersizliği nedeniyle eğitimedevam edemeyenler okulu terk etmiş sayılmalımıdır?3. Örgün eğitim sistemi dışında (sekiz yıllık ilköğretimitamamlamadan) yetişkin eğitimi kurslarına devamedenler okulu terk etmiş sayılmalı mıdır?4. Başka bir ülkede eğitimine devam eden öğrencilerokulu terk etmiş sayılacak mıdır?Bu gibi sorular, hem içerik hem de sayısal anlamdatutarlı bir tanım geliştirebilmeyi güçleştiren durumlarıifade etmektedir.Okulu terk Cullen tarafından (2000) yasal okuldanayrılma yaşından önce ve/veya sınırlı ve gerekliformal nitelikleri edinmeden okuldan ayrılmaolarak tanımlanmaktadır. Bu tanımı niteliklerinyetersizliğinden kaynaklanan olumsuz sosyoekonomiksonuçları çerçevesinde daha geniş birdüzlemde ele almak gerekir. Okulu erken terk edençocuklar bireysel ve sosyal gelişim anlamında veişgücü piyasasında daha fazla yoksulluk ve toplumsaldışlanma riski taşımaktadırlar. Diğer bir tanımokulu terki, eğitim ve öğrenime devam edebilme ve11