okulu terk k‹m‹

III.2. R‹SK GRUPLARINI BEL‹RLEMEBu çalışmanın amaçlarından biri okula devamedememe riski taşıyan grupları belirlemektir. Nitel venicel çalışmalarda, tüm paydaşlardan alınmış bilgileregöre okulu terk etme olasılığını arttıran risk faktörleribelirlenmiştir. Bu bölümde öncelikle öğretmenlerindoğrudan ifade ettikleri risk grupları tartışılacaktır.Daha sonra terk ve devam eden çocuk-anne ikilileriyleyapılan görüşmelerden elde edilen bulgularadayanarak, şimdiye kadar yaptığımız lojistik regresyonanalizlerinde öne çıkan terk faktörlerine bağlı bir risktablosu oluşturulacaktır.Öğretmenlere açık uçlu olarak sorduğumuz ve dahasonra açık uçlu yanıtları inceleyerek oluşturduğumuzrisk grupları Tablo.30’da verilmektedir. Bu tabloyagöre okulu terk etmede en riskli grubu, babasıçalışmayan çocuklar oluşturmaktadır. ÖğretmenlerinTABLO. 30 ÖĞRETMENLEREGÖRE EN R‹SKL‹ GRUPLAREn Riskli%Babası çalışmayan çocuklar 56.8Parçalanmış aile 51.9Eğitimsiz aile 51.5Kalabalık aile 47.3Kızlar 46.9Çevresinde okul bırakmış arkadaşı olanlar 42.7Yoksul ailelerin çocukları 40.2Yaşları büyük olanlar 39.4Okul sonrası çalışan çocuklar 33.6Göçle gelen gruplar 32.0Erkekler 31.5Dersleri iyi olmayan çocuklar 30.7Tutucu ailelerden gelenler 27.4Sağlık sorunu olanlar 23.7Aşiret bağları olanlar 20.3Yaz aylarında tarımda çalışanlar 19.9Türkçe sorunu olanlar 19.5% 57’si babası çalışmayan çocukların (kız veya erkekolmasından bağımsız) okula devam konusundaen şanssız grup olduğunu belirtmektedir. Bunuparçalanmış ailelerden gelen çocuklar, eğitimsizailelerden gelen çocuklar, kalabalık ailelerden gelençocuklar ve kız çocuklar izlemektedir. Çevresinde okulbırakmış arkadaşları olan çocuklar da risk grubundaönemli bir yer tutmaktadır. (Öğretmenlerin hangibelirtilere bakarak öğrencilerin riskte olup olmadığınıanladıkları Ek.1, Tablo.9’da verilmiştir).Tablo.30’daki değişkenler önceki bölümlerdebireysel, sosyo-kültürel ve ailevi, ekonomik, okul veöğretmenlerle ilgili terk nedenleri analizleri sonucuistatistiksel olarak anlamlı çıkan değişkenlerdir.Tekrarlayacak olursak; bireysel nedenler altındacinsiyet, okul başarısızlığı, kendine güven vegelecekten beklenti değişkenleri incelenmiştir ve enbelirleyici faktör olarak cinsiyet bulunmuştur.Sosyo-kültürel ve ailevi nedenler altında evdekonuşulan dil, ailenin okula ilgisi, ailenin eğitimdenbeklentisi, parçalanmış aile, anne-babanınokuryazarlığı incelenmiş ve terke en fazla etki edendeğişkenlerin annenin okuryazar olmaması, aileninokula ilgisi ve eğitimden beklentisi ile dil olduğubulunmuştur. Ekonomik nedenler altında çocuğunçalışmak zorunda olması, göç, babanın düzenli işiolma durumu, yaşanılan konutun durumu, kişi başıaylık harcama, eşya mülkiyeti, ev mülkiyeti ve aileninherhangi bir şekilde bir sosyal sigorta ağı içinde olupolmadığı incelenmiştir. Bunlar içinde en güçlü etkiyiçocuğun çalışmak zorunda olması, konut mülkiyetive kişi başı aylık harcama değişkenlerinin sağladığısaptanmıştır. Son olarak okul ve öğretmenlerleilgili terk faktörleri altında okula aidiyet, ders dışıfaaliyetler, okuldaki güvenlik ortamı, öğretmenleiletişim ve okuldaki fiziksel olanaklar incelenmiş,öğretmenle iletişim, fiziksel olanaklar ve okulaaidiyetin değişkenlerinin okulu terkte anlamlı farklaryarattığı saptanmıştır.Bu bulgular ışığında okulu terk davranışında riskgrubunu oluşturan faktörler şöyle sıralanabilir:• Cinsiyet (kız çocuklar)• Okuryazar olmayan anneler• Okulla ilgisi olmayan aileler• Eğitimden beklentisi düşük olan aileler• Evde konuşulan dilin Türkçe olmaması• Çalışmak zorunda olan çocuklar54