okulu terk k‹m‹

paranın en önemli değer olarak gösterilmesi,dizi ya da filmlerde çeteleşme ve mafyalaşmanınözendirilmesi, toplumsal kültürü biçimlendirmekteve kişilerin eğitime bakışını da etkilemektedir.4. Bürokratik ve Siyasal NedenlerYukarıda sayılan bütün nedenlerin yanında, özellikleokul idarecileri sistemin işleyişi ile ilgili bir takımbürokratik ve politik sorunların da okulu terksorununda dolaylı da olsa bir etkisi olduğundanbahsetmişlerdir.• Okulların ödenekleri yetersizdir. Bu durum okulyöneticilerini katkı parası almaya zorlamakta,dolayısıyla eğitim masraflarının aileler için bir yükolmasına sebep olmaktadır.• İlköğretimde sınıfta kalma uygulamasınınolmaması okula devam etmeyi gereksiz halegetirmektedir. Çünkü devamsızlık sınıfta kalmanedeni olmamaktadır.• Okula devamsızlık ve terk durumlarında çocuklarizlenmemektedirler.• Okula devamsızlığın cezai uygulamaları dayetersiz kalmaktadır. Okul idareleri ceza verse bileuygulanmasını sağlayamamaktadır.• Öğretmenler ve müdürler, müdürler ve il milli eğitimmüdürleri arasında var olan hiyerarşik ilişkilerolumsuz sonuçlar doğurmaktadır. Öğretmen vedevlet yöneticileri arasındaki, eğitim anlayışıfarklılığından kaynaklanan çelişkiler öğretmenlerinönlerine engeller koyulması ile sonuçlanmaktadır.• Nüfus ve okul kayıtlarında düzen ve sürekliliksağlanamaması öğrencilerin izlenmesinizorlaştırmaktadır. Özellikle mevsimlik işçilik yapanerkek çocukları ve aileleri söz konusu olduğundabunun önemi artmaktadır.Özetle, yapılan birebir görüşmeler ve çalıştaylardanalınan bilgiler bize genel olarak okulu terk vedevamsızlıklarının nedenlerinin çok çeşitli, çokaktörlü, dolayısıyla karmaşık bir süreç olduğunugöstermektedir. Bu verilerden yola çıkarak hazırlanananketler ile çalışmanın nicel kısmı gerçekleştirilmiştir.Ayrıca nicel kısımdaki verilerin yorumlanmasındada bu görüşmelerden elde edilen bilgilerdenfaydalanılmıştır.III.1.3 Nicel YöntemSaha çalışmasının nicel veri toplama aşamasında nitelçalışmadaki derinlemesine görüşmeler ve daha öncefarklı ülkelerde yapılmış okulu terk çalışmaları temelalınarak okula devam eden ve okulu terk etmiş çocukanneçiftleri ve öğretmenler için ayrı ayrı uygulanacakkapsamlı anketler hazırlanmıştır. Anne-çocukanketleri demografik sorular, okul başarı durumu,terk nedenleri, okulun fiziksel koşulları, eğitimbeklentileri gibi modüllerden oluşmuştur. Öğretmenanketleri ise risk grubu algıları, risk grubunu belirleme,eğitim sistemi ile ilgili sorunlar gibi alt modüllerdenoluşmuştur 1 .Anketler 6 ilde (İstanbul, Konya, Erzurum, Diyarbakır,Mardin, Şanlıurfa) çalışan eğitilmiş anketörlertarafından yüz yüze uygulanmıştır 2 . Anne-çocukanketleri katılımcıların evinde anne ve çocuğa ayrı ayrıverilmiş, anne anketi sırasında çocuğun aynı mekandabulunmaması sağlanmıştır. Öğretmen anketleriise yine aynı anketörler tarafından öğretmenlereokullarında uygulanmıştır.Türkiye’de okulu terk etmiş olan öğrencilerinisimlerini ve adreslerini içeren bir veri tabanıolmaması nedeniyle tesadüfi bir örnekleminseçilebileceği bir evren de yoktur. O yüzden seçimrastsal bir yöntemle değil amaçlı örneklem ve kartopuyöntemleri ile belirlenmiştir. Okulu terk etmiş olangençlere ulaşmak için, il merkezlerinde ve çevreilçelerinde çeşitli yöntemlerle (okullara giderek ya1 Saha çalışmasında kullanılan anket fgoksen@ku.edu.tr adresinden elde edilebilir.2 Konya ilinde okulu terk etmiş öğrenci ve ailelerine ulaşmada karşılaşılan zorluklar nedeniyle gerekli sayıda veri toplanamamıştır.Konya il merkezinde ve 90 km çevresindeki ilçelerde, ilçe milli eğitim müdürleri, muhtarlar ve çeşitli STK’ların aracılığıyla anketuygulamaları için girişimler yapılmış, ancak sadece 33 okulu terk etmiş çocuk – anne ikilisinden veri toplanabilmiştir. Görüşmeyapmayı kabul etmeyenlerin daha çok bu projenin AÇEV veya Üniversite adı ile yapılmış olmasının altında bir art niyet aradıklarıbelirlenmiştir. Konya’da yapılan derinlemesine görüşmelerde de vatandaşların devlet kurumlarına güvensizlikleri göze çarpmıştır.Görüşme yapılan kişi sayısı bu il hakkında genel bir yorum yapmakta yeterli olmadığı için Konya il karşılaştırmalarına dâhiledilmemektedir.33