okulu terk k‹m‹

II.3 MEVCUT DURUMA İLİŞKİN TEMEL SAPTAMALARSekiz yıllık zorunlu ilköğretimde yaşanan okuluterk ile ilgili yapılan tespit ve değerlendirmelersonucunda oluşturlan temel saptamalar aşağıdasunulmaktadır.1- Türkiye’de sekiz yıllık ilköğretimde okulu terkönemli bir sorundur.2- Kamu otoritesinin de gündemindedir ve kamukesiminde farkındalık artmaktadır. Uzun vadelistrateji belgelerinde ilk kez okulu terkin azaltılmasıyer almaya başlamıştır. Konu, 9. Beş Yıllık KalkınmaPlanı ve AB Türkiye ilerleme raporlarında yeralmaktadır.3- Milli Eğitim Bakanlığı öncelikli olarak ilköğretimdeokullulaşma, özellikle kız öğrencilerin kayıtve okullulaşması konusuna ağırlık vermekte,uygulama ve politikalarını bu aşamada belirtilenalanlara yoğunlaştırmaktadır.4- Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde çalışmanınyapıldığı dönemde ilköğretim kurumlarında okuluterke yönelik özellikli ve ayrıcalıklı bir çalışmabulunmadığı görülmüştür. Ancak okullulaşmanınartması amacıyla yapılan Haydi Kızlar OkulaKampanyası çerçevesinde okulu terk etmişöğrencilerin geri kazandırılması da önemli birhedef haline gelmiş ve bu konuda da önemliilerlemeler sağlanmıştır.5- İlköğretim sekiz yıllık ve zorunlu olmasınave bunu düzenleyen kapsamlı bir hukuki vekurumsal çerçeve bulunmasına rağmen okulu terkolmaktadır. Bunun ana nedeni başta 222 sayılıİlköğretim ve Eğitim Yasası olmak üzere hukukiçerçevenin etkin biçimde uygulan(a)mamasıdır.Okulu terkin kurumsal tarafları çeşitli aşamalardamevcut hukuki yükümlülükleri uygulamamaktadır.Burada siyasi kaygılar başta olmak üzere çeşitlinedenler bulunmaktadır.6- İlköğretimde okulu terk ile ilgili ortak ve standartbir tanımın bulunmaması önemli bir eksikliktir.Okulu terk sorununun tartışılması aşamasındanitibaren soruna çözüm üretilmesine kadarher aşamada bu eksiklik önemli bir sorunyaratmaktadır.7- Devamsızlık ve okulu terke ilişkin sağlıklı vedüzenli bilgi ve istatistik oluşturulması konusundada sıkıntılar ve eksiklikler yaşanmaktadır. MilliEğitim Bakanlığı bünyesinde toplanan devamsızlıkve okulu terk istatistikleri Bakanlığın eğitimistatistikleri yıllıklarında ve internet sitesindeyayınlanmamaktadır.8- İlköğretimde okulu terkin azaltılması veönlenmesine ilişkin genel hedefler olmasına karşınbuna yönelik olarak kamuoyu ile paylaşılmışstrateji ve politikalar bulunmamaktadır.9- İlköğretimde etkin bir okulu terk izleme sistemibulunmamaktadır. Okulların düzenli olaraktutmakla yükümlü olduğu istatistik bilgileriçinde devamsızlık ve okulu terk verileri de yeralmaktadır. Ancak bu bilgiler sadece istatistikolarak düzenlenmekte ve bunun dışındabir okul performans ölçütü, yaptırım aracı,politika geliştirme girdisi vb. gibi amaçlar içinkullanılmamaktadır.10- Okullara, okulu terkin izlenmesi ve önlenmesineyönelik somut hedefleri verilmemiştir; okullarınbu konuda görevlendirme, performans ölçümü vedeğerlendirme ihtiyaçları bulunmaktadır.11- İlköğretimde okulu terki azaltma ve önlemeyeyönelik olarak “risk gruplarının” oluşturulması,izlenmesi ve terkin önceden engellenmesi gibiunsurları içeren izleme değerlendirme sistemibulunmamaktadır.12- Bununla birlikte şartlı nakit transferi gibiokullulaşmayı ve öğrencileri okulda tutmayıhedefleyen önemli uygulamalar bulunmaktadır.Bu düzenleme, okullulaşma konusunda önemlikatkılar sağlamakla birlikte, özellikle ailelerinilave gelir için çocuklarının eğitimini pazarlıkaracı haline dönüştürmesi gibi önemli riskler detaşımaktadır.13- İlköğretim okullarında yer alan rehber öğretmenlerve Rehberlik Araştırma Merkezlerinin okuluterk konusunda işlevinin ve katkısının dahenüz istenilen yapıda ve seviyede olmadığıgörülmektedir.14- İlköğretim okullarında zorunlu olmasına rağmençocuklarını okula göndermeyen veli, vasi veyaaile başkanı için cezai müeyyideler bulunmaktaancak bunlar uygulanamamakta; bu esnek tutumailelerin keyfi biçimde hareket etmelerine nedenolmaktadır.15- İlköğretim kurumlarında okulu terkin azaltılmasıve önlenmesine ilişkin olarak Milli Eğitim Bakanlığıile diğer kamu kurum ve kuruluşları arasında daha24