okulu terk k‹m‹

TABLO. 26 ÖĞRETMENLEREGÖRE TERK NEDENLER‹Nedenler Çok Önemli - %Öğretmenlerin maddi-manevidoyum boyutuyıl içinde okulu terk eden öğrenci sayısı 30’a kadarçıkabilmektedir.Ancak bu sayıları değerlendirirken, bölümün başındabelirtildiği gibi, öğretmenler arasında okulu terktanımında bir fikir birliği olmadığı da göz önündebulundurulmalıdır. Bazı öğretmenler için bir çocuğunokulu terk etmesi bir yıl boyunca derslere devametmemesi demek iken, bazıları için bu bir dönem deolabilmektedir.Öğretmenlere Göre Terk Nedenleri49.4Eğitime kaynak ayrılmaması 48.5Başarısızlık nedeniyle okuldanuzaklaştırmaErken yaşta öğrenme sorunlarınıntespit edilmemesi42.339.4Eğitim fakültelerinin kalitesizliği 37.8Yetersiz okul öncesi eğitim 33.2Çocukların erken evlendirilmesi 29.5Öğretmen-öğrenci uyumu 26.6Anadilde eğitim eksikliği 23.7Okulların fiziki koşullarınınyetersizliğiOkulların sosyal koşullarınınyetersizliğiEğitim dönemlerinin esnekolmaması27.828.220.7Nitel çalışmanın bulgularında yer alan öğretmenleregöre okulu terk sebepleri sıralanmış ve nicelçalışmaya katılan öğretmenlerden bu nedenleri“çok önemli-önemli-hiç önemli değil” ölçeği içindedeğerlendirmeleri istenmiştir. Tablo.26’da görüldüğügibi öğretmenler terk nedenleri içinde öğretmenlerve eğitim sistemi ile ilgili olan etmenleri öncelikle“çok önemli” bulmuşlardır. Öğretmenlerin % 50’yevaran bir oranı öğretmenlik mesleğinin maddimanevidoyum boyutunun eksik ve sorunlu olmasınıokulu terkin en önemli nedenlerinden biri olduğunubelirtmişlerdir.Öğretmenlerden terk nedenlerini kız ve erkeköğrencilere göre ayrı ayrı değerlendirmeleriistendiğinde ortaya biraz daha farklı bir tabloçıkmaktadır (Tablo 27). Ailelerin yoksulluğuöğretmenler tarafından hem kız hem de erkeköğrenciler için en önemli neden olarak ortayaçıkmıştır. Eğitimin gerekliliğine inanmamak veeğitimden beklenti daha önceki bulgularımızda daöne çıkan ve politika önerilerinde üzerinde durulmasıgereken bir sorun olarak netleşmiştir. Ailede çok fazlaçocuk yoksullukla ilişkili bir değişken olarak üçüncüsırada yer almaktadır. Kız öğrenciler için bunu kadınıntoplumsal yeri, erkek öğrenciler için ise aileye yardımzorunluluğu izlemektedir.Öğretmenlere terk sorununu engellemek için yapılmasıgerekenler sorulduğunda, % 72’si ailelere eğitimi enönemli çözüm olarak önermişlerdir (Tablo.28). Bubulgu da daha önce ifade ettiğimiz terk nedenleriyletutarlı bir öneridir ve kapsamlı bir şekilde politikaönerileri çerçevesinde düşünülmelidir. Yine diğerbulgularla tutarlı olarak öğretmenlerin çabalarınındesteklenmesi ön plana çıkmaktadır. Çocuklarınokulla ilgili terk nedenlerinden çok sıklıkla ortayaçıkan öğretmenle iletişim bu çözüm önerisine destekvermektedir. Medya desteğinin sağlanması, hemailelere eğitim vermede hem de toplumun eğitimdenbeklentilerinin yükseltilmesinde öğretmenlertarafından önerilen diğer bir çözümdür. Medya desteğive öğretmenlerin kalitesi ve ilgisi “iyi rol modelleri”yaratmakta etkili olacaktır. Öğretmenlerin % 60’ı “iyirol modellerinin” çok önemli olduğunu belirtmiştir.Bu bulgu derinlemesine görüşmeler sırasında sahadaaraştırmacılarının da sıklıkla gözlemlediği birunsurdur.Öğrencilerin okulda kalması için öğretmenlere neleryaptıkları sorulduğunda (Tablo. 29) % 75’i öğrenciylekonuştuklarını ifade etmişlerdir. Saha çalışmasındave nitel analizlerde de ortaya konan, aslındaoldukça basit görünen bu yöntemin etkili olduğuyönündedir. Diğer önemli bir yöntem anne-baba ilekonuşmaktır. Nitel araştırmada ailelerden alınanbilgilerde, öğretmenlerin eve gidip ailelerle ilişkikurmasının özellikle çok önemli olduğu gözlenmiştir.Öğretmenlerin % 77.6’sı öğrencilerinin evine herhangibir nedenle gitmiştir. Bunların içinden çocuğun okulubırakması ile ilgili bir durum için gidenlerin sayısı ise29, yani öğretmen örnekleminin sadece % 12’sidir.Öğretmenlerin % 52’si terk riski bulunan öğrenciyirehber öğretmene göndermektedir. İlköğretimdekirehber öğretmen açığı ve rehber öğretmenlerin görevtanımlarının belirsiz olması, sorunu rehber öğretmenedevretmenin aslında bir çözüm olamayacağına işaretetmektedir.52