istatistik altyapı sistemine girmeli, bu bilgilerisürekli güncellemeli ve merkezi olarak bu bilgive istatistikler izlenebilmelidir.Merkezden online günlük, haftalık, aylık, dönemsel veyıllık veriler ile,i. okulların <strong>okulu</strong> <strong>terk</strong> verileri ile ilgili diğerveriler izlenmeli;ii. <strong>okulu</strong> <strong>terk</strong> eden öğrenciler izlenmeli, sistemiçinde öğrencinin hangi konumda olduğubelirlenebilmeli;iii. <strong>okulu</strong> <strong>terk</strong> eden öğrencinin TC kimliknumarası ve aile/veli/vasisinin TC kimliknumarası ile (ikametgah, vergi, sosyalgüvenlik ve diğer kayıtlar ile) yeri tespitedilmeli.iv. yıllar itibari ile istatistikler oluşturulmalı vekarşılaştırmalı olarak incelenmeli.3. Okulların Okulu Terk İle İlgili PerformanslarıDüzenli ve Sürekli Olarak İzlenmeli Ve Ölçülmelidir.a. Okulların kayıt ve tercih edilme performansları,b. Okulların <strong>okulu</strong> <strong>terk</strong> performans ölçümü vekarşılaştırmalar,c. Okul yönetimlerinin performans ölçümü vedeğerlendirilmesi,d. Performansı yetersiz okullar ile ilgili önlemleralınması.2. Okulu Terk Risk Gruplarının Belirlenmesi VeİzlenmesiOkulu <strong>terk</strong> risk gruplarının belirlenmesi ve izlenmesiile, <strong>okulu</strong> <strong>terk</strong>in gerçekleşmeden önce önlenmesiamaçlanmaktadır. Buna bağlı olarak hazırlananilköğretim okullarında risk gruplarının belirlenmesi veizlenmesine yönelik politika önerisi aşağıdaki adımlarıiçermektedir.1- İlköğretim Okullarında “Öğrenci İzleme VeDeğerlendirme Birimi” Kurulmalıdıra. Bu birimin amacı <strong>okulu</strong> <strong>terk</strong>in azaltılmasıve önlenmesi temelinde öğrenci ve aile/veli/vasilerin izlenmesidir.b. Birimin görevleri okulda kayıtlı olan öğrencilerile ilgili olarak;i. risk gruplarının belirlenmesi, öğrencilerinrisk gruplarına yerleştirilmesi ve riskgruplarının güncellenmesi,ii. risk grubu öğrencilerin aile/veli/vasileriyleilişki kurulması,iii. risk grubunda yer alan öğrencileriçin önceden alınabilecek önlemlerinbelirlenmesi,iv. çalışmaların düzenli olarak okulyönetimi ve bilgi işlem istatistik birimi ilepaylaşılmasıdır.2- Okulu Terk Risk Grupları Oluşturulmalı veİzlenmelidira. Öğrenci izleme ve değerlendirme birimleri, kayıtdönemlerinde öğrenciler ve aile/veli/vasileriyleilgili, <strong>okulu</strong> <strong>terk</strong> ile ilişkili bilgileri toplamalıve öğrencinin risk grubu içinde olup olmadığıve risk grubu içinde ise hangi grupların içindeolduğunu belirlemelidir.b. Öğrenci izleme ve değerlendirme birimleri,topladıkları bilgiler ile, her eğitim dönemibaşında “<strong>okulu</strong> <strong>terk</strong> risk raporu” hazırlamalıve bunu okul yönetimi ile paylaşmalıdır.Okul yönetimi de bunu ilçe ve il eğitimmüdürlüklerine gönderilmelidir. Bu raporlar,okuldaki risk gruplarını ve öğrencilerindağılımını, özel neden ve durumlar ile alınmasıgerekli önlemleri içermelidir.c. Öğrenci izleme ve değerlendirme birimlerieğitim dönemi boyunca risk grupları içindeyer alan öğrencileri ve aile/veli/vasileriniizlemelidir.d. Öğrenci izleme ve değerlendirme birimleriizleme ve değerlendirmeleri içinde <strong>okulu</strong> <strong>terk</strong>eyol açacak nedenleri önceden görebilmeli,çözüm önerileri geliştirerek öğrencinin <strong>okulu</strong><strong>terk</strong>ini önlemeye çalışmalıdır. Bu konuda,rehber öğretmenler önlemlerin geliştirilmesi veuygulanmasında aktif rol oynamalıdır.e. Öğrenci izleme ve değerlendirme birimleriöğrenci eğer bir risk grubu içinde ise bunuöğrenciye ve aile/veli/vasisine de öncedenbildirmeli ve iyi bir diyalog ve iletişim hattıoluşturmalıdır. Okulu <strong>terk</strong>in sonuçları veverilebilecek destekler ile ilgili olarak öğrenci ileaile/veli/vasisi önceden bilgilendirilmelidir.f. İl ve ilçe milli eğitim müdürlükleri risk grubuöğrencilerinin yoğun olduğu okul ve bölgelereözel önem göstermeli, risk gruplarındakiyoğunlaşmaya bağlı olarak önlemlergeliştirmelidir.3. Okulların Kurumsal ve İşlevsel KapasitesininArttırılmasıOkulu <strong>terk</strong>in önlenmesine yönelik politikaönerilerinin temelinde ve merkezinde “okul”bulunmaktadır. Türkiye’de <strong>okulu</strong> <strong>terk</strong> ile birlikte60
TABLO. 34 OKULU TERK İLEİLG‹L‹ STANDART R‹SKGRUPLARI VE ÖĞRENC‹LER‹NR‹SK GRUPLARI İÇ‹NDEK‹KONUMU (B‹R ÖRNEKLEME)Risk GruplarıAile / VeliYeni Göç Etmiş AilelerGöç Etmiş Aileler (1-5 Yıl)Anne Ve Ailenin Eğitim Seviyesi Ve BilinciDüşükParçalanmış/Dağılmış AileYoksul Ve Yoksun AilelerBabası/Annesi İşsiz/Çalışmak İstemeyenNüfusu Kalabalık/Çok Çocuklu AilelerÖğrencininKonumu√√√√diğer eğitim sorunlarının çözümünde, eğitimsisteminin iyileştirilmesinde ve sosyal sermayeningeliştirilmesinde temel kurum okullardır. Bunedenle Türkiye’de öncelikle okullar ile ilgiliönemli bir yaklaşım ve anlayış değişikliğine ihtiyaçbulunmaktadır. Bu çerçevede temel amaç okullarınkurumsal ve işlevsel kapasitelerinin arttırılmasıolmalıdır.Bu politika önerileri ile ”okul” merkezi bir rolüstlenmektedir. Aşağıda önerilen politikalarınbazılarında “okul” doğrudan uygulayıcı ikenbazılarında ise düzenleyici ve yönlendiricikonumundadır. Okulun kapasitesinin arttırılmasıile temel olarak, eğitim işlevinin kendisiningüçlendirilmesi hedeflenmektedir. Bu amaçla,<strong>okulu</strong>n kurumsal kapasitesi, <strong>okulu</strong>n fiziksel, maddi veeğitimsel koşullarının yanı sıra, öğretmenlerin ve genelolarak okul personelinin kapasitelerinin arttılmasınıda kapsamaktadır. Okulun işlevsel kapasitesiningenişletilmesi de ilgili kurumlarla diyalog veiletişiminin arttırılması gibi daha kapsayıcı bir hedefiiçermektedir. Kurumsal ve işlevsel kapasiteninarttırılmasına yönelik politika önerileri bu iki anabaşlık altında sunulmaktadır.ÖğrenciOkula Aidiyeti Ve İlgisi Zayıf Öğrenciler3.1 Kurumsal Kapasitenin Artırılmasına YönelikPolitika ÖnerileriUzak Semtlerden Gelen Sosyo-KültürelSeviyesi Düşük ÖğrencilerEğitim Ve Öğrenme Kapasitesi Sınırlı VeZayıf ÖğrencilerTürkçe Bilmeyen/Türkçesi ZayıfÖğrencilerOkul Sonrası Çalışan ÖğrencilerÇevresinde Okul Bırakmış Arkadaşı OlanÖğrencilerOkul - Sınıf4.5.6.SınıflarKalabalık SınıflarSınıf Öğretmeni Sürekli DeğişenOkul İçi Şiddet Ve Çevresinde GüvenlikZayıfUlaşım Güzergah Ve Çevresi UygunOlmayan Okullar√√√3.1-a Fiziki Kapasitenin İyileştirilmesi ve YeterliHale Getirilmesi1. İlköğretim <strong>okulu</strong> ihtiyacının düzenli olarakkarşılanması,2. İlköğretim okullarında derslik sayılarınınarttırılması ve sınıf başına öğrenci sayısınınazaltılması,3. İlköğretim okullarında ders içi ve dışı faaliyetleriçin yeterli açık ve kapalı alanların oluşturulması,4. Yönetici, öğretmen, rehber öğretmen, teknikeleman ve çalışan açığının kapatılması.3.1-b Okulların Ekonomik Gücünün Arttırılması1. Milli Eğitim Bakanlığı, bütçe olanaklarınıngeliştirilmesi ve ilköğretim okullarına ayrılanbütçenin iyileştirilmesi ile okulların ekonomikdurumları güçlendirilmelidir. Okulların, eğitimhizmetlerinin sunulmasında öğrenci velilerine olanbağımlılığı azaltılmalı ve zaman içinde ortadankaldırılmalıdır.2. Okulların öğrencilerin aidiyetelerini, ailelerin vevelilerin katılımını arttırmaya yönelik faaliyetlerdüzenlemesi için ilave kaynak ihtiyacı olacaktır.61